sznie, że dla zaraźliwych wyziewów nie można było na zamku, jak tego król pragnął, odprawić dziękczynnego nabożeństwa.
Odprawiono je pod namiotem w obozie i z rozporządzenia króla w Polsce całej[1]. Do Skargi w Wilnie wysłał król list pod d. 30 września 1579 „z zamku naszego w Połocku“, dziękując Bogu za zwycięstwo większe jak mógł zapragnąć, i oznamiając, że pod wrażeniem tego uczucia wdzięczności Bogu, postanowił jakby ex voto kolegium tu fundować, wzywa go więc, aby coprędzej przybywał z kilku Ojcami, bo praca i żniwo wielkie. „Nie zazdrośćcie, pisał, waszym Portugalczykom i Hiszpanom obcych w Azyi i Ameryce światów, aby je do Boga nawrócić, są tu w pobliżu Indye i Japony w narodzie ruskim połockim, mieście nieświadomem boskich rzeczy“[2]. Podobnej treści list pisał do Skargi hetman Zamojski. Zanim oni przybyli, król zdobywszy trzy ostatnie zamki w ziemi połockiej, urządziwszy na prędce miasto, twierdzę i ziemię połocką, powierzył jej dalszy zarząd tytularnemu dotąd wojewodzie połockiemu Mikołajowi Dorohostajskiemu kalwinowi, sam zaś 4-go października 1579 wrócił tryumfalnie do Wilna.
Tu wezwał prowincyała O. Sunniera i ks. Skargę, aby ułożyć z nimi bliżej fundacyą połocką. Przedstawiała ona nie mało trudności, które usunęła roztropność Skargi i energia króla, i w lecie 1580 kolegium połockie zostało otwarte, jako najdalej na wschód wysunięta placówka katolickiej wiary i zachodniej cywilizacyi[3].
Równocześnie w Siedmiogrodzie, Krzysztof Batory z polecenia króla urządza 1579 rezydencyę jezuicką na książęcym dworze w Białogrodzie (Alba Julia, Weissenburg) i drugą ze szkołami gramatycznemi w Koloszwarze (Claudiopolis, Klausenburg), którą król 1584 uposażył hojnie i zamienił w kolegium, a szkołę w akademią[4].
- ↑ Pod tąż datą: „Z zamku naszego Połocka ostatniego dnia sierpnia 1579“ wydał król manifest, w którym opisuje szczegółowo motywa wyprawy na Połock, oblężenie i zdobycie tej twierdzy. Przypisuje to zwycięstwo Bogu i wzywa do modlitw dziękczynnych. (Rostowski 81—85).
- ↑ Rostowski 85.
- ↑ Dzieje kolegium połockiego w tomie IV.
- ↑ Dzieje siedmiogrodzkich kolegiów i domów, patrz tom IV.
