całego Wschodu. Książę rozwijał swoje poglądy o prawdziwości wiary i w chwili zapomnienia się zdradził, że właściwie żadnej wiary w sercu nie ma, „jeżeli katolicka wiara dobra, zakonkludował, to i prawosławna nie jest złą“[1].
Zaprowadzenie kalendarza gregoriańskiego na Rusi dostarczyło nowego przedmiotu do podtrzymania dobrych stosunków tych dwóch bądź co bądź niepospolitych ludzi: Possevina i Ostrogskiego. Kongregacya rzymska, poprawiając juliański kalendarz, popełniła dwa błędy niemałe: raz, że nie zaprosiła do tej korektury, jak to doradzał Eudomoniani, Moskwę, Grecyą, Mołdawią, Multany, tylko samego Jeremiasza II, patryarchę Carogrodu; a powtóre, że zaprosiwszy go, nie czekała na jego elaborat, ani nawet na odpowiedź, jeno pospieszyła z przedstawieniem nowego kalendarza Grzegorzowi XIII do aprobaty, który też wnet miastu i światu ogłosić go kazał. To odcięcie całego Wschodu od robót nad poprawą kalendarza, obraziło Jeremiasza; w pospiechu tym upatrywał podstęp i zwoławszy w listopadzie 1582 sobór do Carogrodu, potępił na nim publicznie gregoriański kalendarz, a dekret ten przesłał księciu Ostrogskiemu w odpisie. On zaś, jako pan światły, sprzyjał reformie kalendarza i pismo patryarchy przesłał Possevinowi do dania na nie odprawy. Batory już był przyjął nowy kalendarz dla Polski, opór Rusinów w tej mierze drażnił go nie pomału, więc i on parł na Possevina, aby życzeniu księcia zadość uczynił. W kilkunastu dniach obrona nowego kalendarza, na 12 kartach spisana, wysłaną została w imieniu księcia Ostrogskiego do Carogrodu, drugi jej egzemplarz do Rzymu. Kardynałowie Belarmin i Clavio pochwalili ją, więc Possevino nalegał, aby ją przetłumaczono na języki wschodnie i rozrzucono w tysiącach egzemplarzy po krajach, grecką schyzmą dotkniętych. Kardynał di Como oparł się temu, bo właśnie nawiązał dyplomatyczne, poparte prezentami, stosunki z patryarchą, po których spodziewał się wiele; Possevino swą obroną kalendarza mógłby je popsuć. Niestety, Jeremi, dzięki intrygom swego rywala, zrzucony 1584 z godności, wtrącony został do więzienia siedmiu
- ↑ Pierling II. 219—224. Likowski.
Unia brzeska.
