wielkie i małe interesa państw, kłopoty wewnętrzne i drobne rankory królów.
Śmierć Iwana Groźnego 18 marca 1584 i w ślad za nią idący zamęt i przewrót rzeczy w Moskwie, przyspieszyć miała ziszczenie zamiarów Batorego. Na tronie carów zasiadł niedołężny, słabowity Fiedor, małego wzrostu, brzydkich rysów twarzy, głosu skrzeczącego, wzroku i uśmiechu idiotycznego; rządził zaś carstwem wieloletni faworyt iwanowy, Borys Godunow, w wiecznej intrydze i kłótni z czteroma swymi kolegami, doradcami cara, z których znów każdy tworzył własne stronnictwo, intrygował i mącił, a wszyscy lękali się zamachu stanu, dojścia do tronu choćby po trupach, ambitnego, a bezsumiennego Borysa Godunowa; wszak brat carski, Dymitr, dziecko dwuletnie, już był w Ugliczu na wygnaniu. A tu Tatarzy i Turcy od południa i wschodu, Szwedzi i Duńczycy od północy, grożą lada chwila napadem zbrojnym. Słusznie więc poseł polski w Moskwie, Lew Sapieha, nawoływał króla do prędkiej akcyi. „Ogarnęła tę ziemię, pisał w kwietniu 1584, zawiść i niezgoda. Nigdy nie było lepszej pogody do jej podbicia. Jawno nawet słyszeć, że WKM. nie omieszkasz tej sposobności. Sama Moskwa w myśli swojej przyłącza już Siewierz i Smoleńsk (bo te zdawna należały do Litwy), czeka Cię w stolicy swojej“. Godunow, oceniając niebezpieczeństwo chwili, aby ująć sobie króla, puścił wolno bez żadnego okupu 1100 jeńców polsko-litewskich i wyprawił posłów Iśleniowa i Niepielicewa w imieniu cara i pięciu radców jego, do króla i rzpltej, aby utrwalić albo odnowić rozejm zapolski.
Possevino bawił w Pradze, gdy go doszedł list od kanclerza Zamojskiego z Krakowa 29 maja, donoszący o zmianach, zaszłych w Moskwie i o poselstwie nowego cara[1]. Ledwo list odczytał, już miał plan gotowy. Papież wyśle dwa brevia, jedno do cara, drugie do jego rady z gratulacyami i upewnieniem o życzliwości dla wielkiego kcia i narodu, z wyrazem nadziei trwałego pokoju i przyjaźni z sąsiadami. Plan przyjęto w Rzymie, wchodził on w ramy projektu sojuszu wszystkich państw chrześcijańskich, Polski zwłaszcza z Moskwą, aby rzucić je
- ↑ Karamzin X. Pamiętniki Millerowe.
Archiv. Wat. Suetia 95, str. 115.
