ślubić wieloletnią swą nałożnicę i koronować uroczyście królową w lipcu 1568[1]. Na gody weselne zaprosił książąt braci, Jana i Karola i najprzedniejszych panów, i umyślił za namową swego złego ducha, kanclerza Joerana Pehrsona, wszystkich sprzątnąć ze świata. Książęta przestrzeżeni o zdradzie przez swa siostrę Zofię i córkę nałożnicy Katarzyny, zamiast na gody, zjechali się z swemi stronnikami do Wadsteny, i tam pod „rozłożystym dębem“, zawarli ustną umowę, że Szwecyą wspólnie i równą powagą rządzić będą aż do zupełnego pokonania Eryka i detronizacyi jego. W drugiej połowie września byli już panami kraju i obiegli Sztokholm, który im 29 września 1568 r. otworzył swe bramy. Opuszczony od wszystkich Eryk, zrzekł się korony, osadzono go jako więźnia w zamku w Riderholm, obchodzono się z nim srogo, przewożono go już zupełnie szalonego z zamku na zamek, do Kastelholmu, Gripsholmu, Westeraes, Orbyhus, (arx Oerbigensis), gdzie wreszcie tajnym wyrokiem królewskiej rady z 7 świeckich panów i 7 duchownych złożonej, podano mu truciznę, z której nikczemego żywota dokonał d. 27 lut. 1577[2]
W Sztokholmie tymczasem d. 30 września zebrane stany uznały i za zgodą księcia Karola ogłosiły księcia finladzkiego królem Szwecyi, który przyjął nazwę Jana III, zatwierdził brata Karola na jego dzielnicy i powiększył ją okręgami Wassbo i Walla, część zaś księstwa szalonego Magnusa tj. płat Ostrogocyi i wyspę Oland dał na oprawę wiernej swej żonie[3]. Styczniowy (1569) sejm sztokholmski odsądził na zawsze Eryka
- ↑ Messenius VI, 36, 47, 53.
- ↑ Messenius VI, 55—58, VII, 3, 4, 19, 48. Dalin IV, 52, 66. Geijer II, 199.
W ciągu 7 lat panowania Eryk wymordować kazał przeszło 3000 niewinnych ludzi, a jeszcze 158 pozostało na liście skazanych na śmierć. (Messenius VI, 58). Stronnicy Eryka i różni awanturnicy jak Mornay, Bafours, knuli zbrojne spiski dla oswobodzenia jego, a zamachy na króla Jana, które opowiada obszernie Geijer II 194, 201. Aby raz temu przeciąć drogę, król pozwolił zadać truciznę szaleńcowi, co się czynić nie godziło Jan żałował tego czynu i przyjął od legata Possewino pokutę: „post twardy co środy“ którą do końca życia wypełniał. (Messenius VII. 70). - ↑ Dalin III, 54.
