Nazajutrz, 14 września, król zwołał naprzód radę senatu, a potem koło rycerskie do kościoła wiślickiego. Tu i tam rozbierano punkt po punkcie gravamina rokoszan. Jak przyjęto gravamen 28 przeciw Jezuitom, o tem mamy relacye ks. Skargi.
Pisał do niego 5 sierpnia 1606 Akwawiwa, uwiadomiony o wiszącej nad polskimi Jezuitami burzy przez prowincyała Strivera i przez samego Skargę[1], polecając mu, aby odwiedził niechętnych lub mniej chętnych zakonowi panów i dygnitarzy
- ↑ List Skargi z d. 29 lipca 1606 r, w którym uwiadamia jenerała o zamordowaniu Dymitra w Moskwie i wielu Polaków, o ocaleniu Jezuitów i dodaje: „Całe to polskie królestwo pełne jest buntów i tumultów przeciw królowi JM. Niema nadziei tylko w modlitwach do Boga“.
Inny list Skargi z Wiślicy 14 września 1606 r., donosi jenerałowi, że rokoszanie 13 września przysłali swoich z punktami ugody (grawaminami) a senat teraz nad niemi deliberuje. Archiv. Prov. Pol. Epistolae, I.
stytucya nie przewidziała, albo przeciw którym lekarstwa nie ma. Zawiązują się wtenczas, gdy sejmy i zwyczajne prawa okażą się niewystarczające. Nakładają one posłuszeństwo pod przysięgą marszałkom swoim; zawiesiwszy zwyczajne sejmy, legalne urzędy i sądy, biorą prawodawstwo, administracyę, sądownictwo, bezpieczeństwo granic i osób w swe ręce, nakładają i wybierają podatki, rozpisują zaciągi wojskowe w kraju i zagranicą; komendę nad wojskiem odebrawszy hetmanom, chyba że ci do rokoszu lub konfederacyi przystąpili, oddają swoim hetmanom; marszałek i koło (wydział) jest najwyższą władzą u obojga. Różnica ta, że rokosz przybiera się w majestat rzpltej, wiąże się przeciw królowi i wogóle przeciw naczelnikowi rządu i władzy prawowitej. Rokoszanin Szczęsny Herburt tak go określił: „Rokosz to jest sąd Boży z senatem i z złośliwymi ludźmi, z królem i z tymi, którzy króla podwodzą“. Konfederacya zaś wiąże się zazwyczaj przy królu i z królem a podczas bezkrólewia przy prymasie i z prymasem. Otóż zjazd sandomierski był przeciw królowi, postawił go w stan oskarżenia, wezwał go przed swój sąd i dlatego był rokoszem, był przeciw senatowi i sejmowi, i senatorów i posłów stojących przy królu, t. zw. „regalistów“, także przed swój sąd zacytował. Zjazd wiślicki stanął przy królu, w obronie majestatu i władzy królewskiej, w obronie ustaw i praw rzpltej i dlatego był konfederacyą najlegalniejszą, jaka kiedy w Polsce zawiązaną była.
Czytaj wyczerpujące studyum Aleksandra Rębowskiego p. t. „Konfederacya i rokosz “.
