to samo należy o innych „kazaniach przygodnych“, wszystkie one razem stanowią cykl kazań dogmatycznych. Ogłaszając je drukiem, chciał Skarga podać kapłanom sposób i wzór, jak należy wykładać prawdy wiary św.; zastępowały one podręczną bibliotekę teologiczną, na którą w owe czasy tylko zamożniejsi księża zdobyć się mogli.
Za temi dogmatycznemi idą kazania dziękczynne, pogrzebowe, a wreszcie sejmowe.
Jednem z pierwszych jego kazań przed królem JM. było kazanie dziękczynne za zwycięstwo pod Byczyną nad arcyks. Maksymilianem, przez hetmana Zamojskiego odniesione, które Zygmuntowi tron zabezpieczyło, miane na Wawelu w 4-tą niedz. po Trzech Królach 1588 r. Nigdy go Skarga nie ogłosił drukiem, snać dlatego, aby tem przypomnieniem porażki nie drażnić rakuskiego domu, z którego pochodziły obydwie królowe, żony Zygmunta. Przechowało się ono i to niecałe, jeno w okruchach i w tłumaczeniu łacińskiem, w rękopisie biblioteki Ossolińskich, z którego kilka ustępów podał Maurycy Dzieduszycki w dziele: Piotr Skarga i jego wiek[1]. Trzy inne dziękczynne kazania: na zwycięstwa mołdawskie 1595, inflanckie 1605 i moskiewskie 1611 r, drukowane indziej, w niniejszem zaś wydaniu z 1600 r. umieścił Skarga tylko ogólnikowe kazanie: „Na dziękowaniu za jakie pospolite wszystkiego królestwa dobrodziejstwa lub wygranie bitwy i tryumf“.
Król Zygmunt, znajdując się w ciężkich opałach na morzu i w Sztokholmie 1598 r., uczynił votum do Matki Boskiej Częstochowskiej. Wrócił szczęśliwie i ex-voto pielgrzymował do Częstochowy 1599 r. Stąd dwa dziękczynne kazania, jedno: „Przy oddawaniu ślubów, Panu Bogu obiecanych“, które niczem innem nie jest, tylko teologicznym wykładem „o ślubach“; drugie: „Na dziękowaniu kościelnem za wrócenie króla JM. ze Szwecyi“ już ściśle historyczne i dziękczynne.
„Pogrzebowych“ kazań jest pięć, dwa pierwsze są pięknym, wyczerpującym wykładem nauki katolickiej o pogrzebach kościelnych i modlitwie za umarłych. Trzecie: „przy pogrzebie pana wielkiego“, tłumaczy znaczenie obrzędu pogrzebowego
- ↑ Tom II, 33.
