z nich wiele do nowej ich edycyi; w gruncie rzeczy jest to pierwsza historya a raczej kronika kościelna, nie wolna od błędów, za które odpowiada autor nie tłumacz, ale zawsze cenna; sięga po rok 1000, bo dwa ostatnie tomy oryginału wyszły kilka lat później. Dedykował je Skarga kard. Boroniuszowi, od którego otrzymał nader uprzejmy list i umieścił go przy drugiem wydaniu, bo w kilku latach rozchwytano pierwsze. Nowa ta edycya w Krakowie 1607 obejmuje przekład także i dwóch ostatnich tomów Boroniusza po r. 1198.
Kontynuatorem Boroniusza aż do r. 1567 był Oratoryanin Rajnald († 1670) i Abraham Bzowski, Dominikanin († 1637); Skargi zaś przekład doprowadził O. Jan Kwiatkowski do r. 1640, a właściwie 1645; po śmierci Kwiatkowskiego wydano suplement od 1640—1698. Zdaniem Jochera przełożono „Dzieje roczne“ na ruski język 1719 r. a więc w przededniu Unii zamojskiej[1].
Od tych pobożnych spokojnych prac zabrał się Skarga znów do walki. Wiemy, jak aryanizm, rozbiwszy Lutrów i Kalwinów, górę wziął nad nimi, rozpostarł się na Litwie a najbardziej „na Podgórzu krakowskiem“. Rej w nim wodzili, oprócz Fausta Socyna, który obity, zagrożony śmiercią, pozbawiony swych ksiąg i skryptów przez akademików krakowskich, dogorywał w Lusławicach, majątku Błońskich nad Dunajcem († 1604 r.): Piotr Statoryusz Stoiński, Krzysztof Morsztyn, Jakób Sienniński, wojewodzic podolski, trzej Lubienieccy, dwaj Morzkowscy, dwaj Otwinowscy, dwaj Kazimirscy, Gosławski, Chomentowski i Wiszowaty. Ale wyrósł głową ponad wszystkich Hieronim Moskorzewski, zięć ex-biskupa pięciokościelnego, heretyka Du-
- ↑ Kapelan Benedyktynek chełmińskich ks. Wojciech przetłumaczył dla nich ascetyczne dziełko włoskiego Jezuity Juliusza Fati „O umartwieniu nieporządnych skłonności“. Skarga na prośbę ksieni Mortęskiej przejrzał rękopis, poprawił i opatrzył piękną przedmową (1604 r.).
