Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 2.djvu/288

dycza na Smiglu, ożenionego z panną dworską, piękną Elżbietą Zborowską. Talentem, erudycyą, wyborną polszczyzną, zacięciem szlacheckiem odznaczają się jego pisma; jeżeli już walczyć, to warto było mieć takiego przeciwnika, jak Moskorzewski. Aryańskie bluźnierstwa zwalczał pierwszy z Polaków O. Wujek, drugi O. Śmiglecki. Skarga dotąd trzymał się na uboczu, ale widząc przerażający postęp sekty, zwłaszcza w dyecezyi krakowskiej, postanowił wystąpić nie przeciw ludziom, ale błędom aryańskim.
 Na zachętę bisk. krak. Tylickiego rozpoczął kampanię od „kazania na dzień Przenajwyższej i Przenajchwalebniejszej Trójcy św. czynione R. P. 1604 przeciw niewierności aryańskiej“ w Krakowie. Natychmiast Walenty Schmalz, niedouczony minister zboru w Rakowie, o którym Skarga mówi, że „może książki nosić za Moskorzewskim“, odpowiedział kazaniem antitrinitarskiem, które ogłosił drukiem, jako „refutacyą“ kazania Skargi. Prowokowany w ten sposób Skarga, napisał pełne apostolskiej żarliwości ale i miłości „Zawstydzenie Aryanów i wzywanie ich do pokuty, przy nim kazanie o Przenajchwalebniejszej Trójcy. (Kraków 1604 r. w 4-ce, str. 6. 99), które wywołało aż dwie odpowiedzi: jedną Schmalza słabą i niedołężną, drugą Hieronima Moskorzewskiego obszerną, poniewierającą osobę Skargi a dedykowaną królowi Zygmuntowi III p. t.: „Zniesienie Zawstydzenia, które ks. Piotr Skarga wnieść niesłusznie na zbór Pana Jezusa Nazarańskiego usiłował“. (Raków 1604 str. 288). Odparł cios Skarga „Wtórem zawstydzeniem Aryanów“ (Kraków 1608 w 4-ce str. 6, 127), dedykowanem biskupowi krak. Tylickiemu, oburzony na Moskorzewskiego głównie krzywdą, jaką wyrządził pobożnemu królowi dedykacyą swych „prasowanych“ (drukowanych) bluźnierstw. Moskorzewski odpowiedział sporem dziełem, nad którem prawie dwa lata pracował: „Zniesienie wtórego zawstydzenia, które ks. Piotr Skarga Jezuita na zbór Pana Jezusa Nazarańskiego wnieść usiłuje (Raków 1610 w 4-ce str. 560). Zdradliwa była książka, bo ten Jezus Nazarański stale tam „Panem i Bogiem naszym, jedyną pociechą i nadzieją“ nazywany. Więc Skarga zdarł maskę z bluźniercy krótkiem ale ciętem dziełkiem: „Messyasz nowych Aryanów wedle Alkoranu tureckiego t. j., że pan Moskorzewski z swojemi Aryany takiego