Jest to cykl kazań teologiczno-filozoficznych „nie tak dla tępych i miałkich, jako dla ostrzejszych i głębszych rozumów“ przeznaczony, wyjęty z szeregu kazań Skargi, mianych 1608 r. w Krakowie przed królem JM. na tekst rozdz. XVII „Dziejów apostolskich“. Uderzyły króla przedewszystkiem te, które mowę Pawła św. w areopagu o „Bogu nieznajomym“ komentują, więc zachęcał Skargę, a pomagał mu w tem Bobola, aby ogłosił je drukiem.
Oto geneza „Areopagu“. Dowiadujemy się o niej z dedykacyi Skargi podkomorzemu Jędrzejowi Boboli, w Wilnie 14 sierp, napisanej. Areopag, to najwyższy trybunał sądowy w Atenach w sprawach kryminalnych, cywilnych i religijnych; sądownictwo w Polsce i sprawiedliwość bardzo chromały, stąd rozwodzi się o jego wadach i naprawie. Po tem jakoby wstępie, daje nam poznać tego „nieznajomego Boga“; dowodzi „z rozumu“ Jego istnienia i głównych przymiotów i Jego stosunku do stworzeń, dotyka zlekka, ale z wielką znajomością rzeczy, filozoficznych systemów pogańskich mędrców i wykazując w czem i dlaczego błądziły, wyprowadza stąd potrzebę Objawienia. Nie wprost, ale ubocznie godził Skarga „Areopagiem“ w Aryanów i często im tam przymawia „mając wielki smutek i ustawiczne serca utrapienie z odstępstwa od wiary chrześcijańskiej i z zelżenia Boga naszego w Trójcy jedynego od ludzi tych, które Aryany zowiem“.
Rokosz Zebrzydowskiego, zakończony najtragiczniej, bo wojną domową, otwarł przepaść zepsucia polityczno-moralnego, gangrenującego rzpltą. Bolało, nękało to Skargę tembardziej, że blisko dwadzieścia lat jego żarliwości kaznodziejskiej (1588—1607) nie zdołało powstrzymać złego w swym pochodzie, wrzód niezgody i prywaty zbierał na zdrowem ciele rzpltej, dojrzewał, aż pękł i potokiem krwi bratniej zalał pola guzowskie. Oby przynajmniej teraz, po tak strasznej lekcyi, naród wszedł w siebie, zmądrzał, w karne i mądre społeczeństwo się przestroił. Pacyfikacyjny sejm warszawski 1609 r. ogłosił amnestyę roko-
