imieniem Fryderyka Borussi (Prusaka) dał mu po łacinie „Życzliwą i chrześcijańską odpowiedź“, Kraków 1587, która 1610 roku, a więc już po śmierci autora ponownie wydaną została w Kolonii. Oprócz „Odpowiedzi“ ogłosił Bartcz także po łacinie „Apologię przeciw Wolanowi Zwinglianinowi“.
Pamiętamy, jak wileńskie kazania Skargi „przy wsiadaniu króla JM. na wojnę inflancką 1601 r.“ przekręcone zostało przez jakiegoś toruńskiego heretyka, a przez ministra Kramera w tekście niemieckim w świat puszczone. Skarga dał Kramerowi odprawę po polsku, ale na niemiecki paszkwil wypadało odpowiedzieć po niemiecku. Uczynił to Bartcz i popełnił przy tem błąd, z którego się uczeni wyleczyć nie zawsze umieją, że na krótki, lekki, cięty pamflet odpowiadają poważną, sporą książką, którą i kupić niełatwo i czytać się nie chce: Jesuiten-Spiegel, darinnen augenscheinlich zu sehen ist, was seltsame Sachen die Jesuiten treiben... Brunsberg 1603 w 4-ce, str. 237.)
W ostatnich latach życia, zaniechawszy polemiki, obrócił swe pióro na służbę Katolików, tych zwłaszcza, „którzy wśród heretyków mieszkają“ i ogłosił po łacinie naprzód t. I.: „Spornych tegoczesnych kwestyi praktyczne roztrząsanie w sześciu kazaniach, (Kraków 1607 w 8-ce, str. 18, 793, 27). W tym jeszcze roku wydał tom I kazań polemicznych Concionum controversarum, dedykowany bisk. Tylickiemu. Tom II był pod prasą, gdy Bartcz umarł; dedykowano go prymasowi Baranowskiemu 1 stycznia 1610 r.
Ułożył także i wydał modlitewnik dla studentów: „Thesaurus precurn, skarbiec modlitw“, (Kraków 1607), którego są 4 wydania: 1610, 1612, 1845 r. Dla Jezuitów zaś ułożył „Thesaurus spiritualis, skarbiec duchowny“ (Kraków 1607)[1].
O. Marcin Łaszcz (Lascius) ur. 1552 † 1615. Kaliszanin z mieszczańskiej rodziny. Uczył się w szkołach kaliskich pod znakomitym humanistą ks. Wojciechem Mroczkowskim, który 1571 r. do nowicyatu Jezuitów w Brunsberdze wstąpił, idąc w tem za przykładem swego ucznia Marcina, już od roku nowicyusza. Oprócz zdolności naukowych i potężnej wymowy, odznaczał się
- ↑ Wielewicki II, 11, 12. Rostowski 219. Brown 111, 112. Sommervogel I, 957—96.
