Także dziełko Skargi: „Messyasz nowych Arianów“. (Kraków 1612), niektórzy przypisują O. Łaszczowi.
Kalwin Danielewski ogłosił: „Synaeresis ad confutandam doctrinam catholicorum“. Natychmiast dał mu odprawę O. Łaszcz szeregiem rozpraw: „Crisis albo rozsądek katolicki na synaeresim Daniela Mikołajskiego, ministra zboru kalwińskiego w Radziejowie 1611“ (wydał pod imieniem ks Wojciecha Słupskiego). „Sumariusz katolickiej prawdy i krótkie zebranie wszystkich sporów o wierze. — Posłannictwo Lutra i Zwingla, pierwszych czasów naszych herezyarchów od czarta — Lutra dysputa z djabłem — Ectypus (pierwowzór) po łacinie i po polsku — Lewartowskich Aryanów zawstydzenie”.
Przywiązany do zakonu, milczeć nie mógł, gdy nowa od nieprzyjaciół spotkała go napaść. Łaciński paszkwil „Actio equitis poloni 1590“ spolszczył jakiś „Prawdzie“ i ogłosił 1594 p. t. „Konterfekt nowych mnichów Jezuitów“. Więc Łaszcz pod imieniem X. Mikołaja Issiory, proboszcza oszmiańskiego, w tym jeszcze roku wydał: „Judicium albo rozsądek o konterfekcie Jezuitów z Equesa łacińskiego pod maszkarą Prawdzica w polski język przeczyniony“. (Wilno 1594 w 4-ce, str. 105)[1].
Benedykt Herbest, ur. 1531, † 1593 r. Małomieszczanin, z ubogiej rodziny Zielewiczów w Nowem mieście w ziemi przemyskiej, stąd nazwa Herbestus Neopolitanus. Wstąpił do Jezuitów w Rzymie 1571 r. już jako mistrz filozofii i pedagog wsławiony, kaznodzieja i apologeta katolicki, wziętości i miru wielkiego u biskupów i magnatów. Prace jego 20-letnie na Rusi, Podolu, Pokuciu i Wołyniu, uwieńczone licznemi nawróceniami, z których najsławniejsze Elżbiety z Radziwiłłów Mieleckiej, wojewodziny podolskiej. Pani ta świadoma języków starożytnych, umiała całe Pismo św. na pamięć, wyzywała na dysputę ministrów. Z Kalwinki została Aryanką, przeszła na judaizm. Herbest nie wdawał się z nią w dysputy, zdobył ją dobrocią i wyrozumiałością i powoli przywiódł do do wyznania katolickiej wiary i do głębokiej pobożności.
- ↑ Brown 264, 265. Backer-Caravon-Sommervogel IV, 1517—1549.
