tego kościoła, które przecie w części i do miasta należą“; zamierzają otworzyć szkoły „z największem tego miasta niebezpieczeństwem[1].
13. Ponieważ te krzywdy dzieją się ze szkodą miast, grożą zakłóceniem publicznego porządku (czy aż tak?), przeto proszą też miasta, aby „król JM. zawiesił wszelkie przeciw nim procesy, zwrócić kazał kościoły z przyległościami wszystkiemi, które w pewnych miastach odebrano, inne miasta zachował w spokojnem posiadaniu kościołów i praw i w swobodnem używaniu religii ewangielickiej, a to na podstawie publicznej konfederacyi i swoich przywilejów[2]“. To znaczy, żeby król JM. ulegalizował ich półwiekowe czyny samowoli i bezprawia
Zatrzymałem się dłużej nad grawaninami dyssydentów, aby każdy bezstronny osądzić mógł, do jak drobnych rozmiarów redukuje się okrzyczane przez naszych literatów „prześladowanie różnowierców przez Zygmunta i Jezuitów“.
Dnia 20 marca 1601 rozpoczęto w sejmie czytać uchwalone konstytucye; sprawa konfederacyi 1573 i grawaminów miast pruskich poszła w reces Król odpowiedział deputatom, że dziwi się, iż pod koniec sejmu z grawaminami przychodzą i gdy o zabezpieczeniu rzpltej radzić trzeba, to oni sprawami religijnemi czas drogi zabierać chcą; odłożył więc rzecz do przyszłego sejmu, upewniając, że jako „głowa i opiekun rzpltej wszystkiem dobrze pokieruje. Kanclerz z swej strony upomniał biskupów, aby względem różnowierców zażyli umiarkowania.
Na styczniowy sejm 1603 zjawili się znów deputaci z grawaminami miast pruskich. „Już nam nie o kościoły, ale o sumienia i wolności osobiste chodzi“, skarżą się 22 stycz. przed kanclerzem Zamojskim, szlachta bowiem pruska, prawie
- ↑ Wyborne to! To gdy król i biskupi lub magistraty niepozwalają w swych miastach osiedlać się ewanjelikom i budować kościoły, to ucisk, gravamen, gdy magistrat luterski niepozwala Jezuitom osiedlić się i szkół otwierać, to przywilej, jus antiquissimum. Inna miara dla Katolików inna dla Lutrów.
- ↑ Archiv. Torun. dział XIII, tom X, str. 143. Gravamina Civitatum Prussie quibus ob Evangelicae religionis professionem afficiantur, jussu Cancellarii Zamojski conscripta et Serenissimo Regi oblata 1601.
