Strona:Stary Kościół Miechowski.djvu/318

atoli siedzibą jego rodu nie stały się Miechowice, lecz Moszna w pow. prudnickim (p. obj. II 427—430).
W. 201 w nich się Polska przerabia na niemieckie woły — przepowiednia, zawarta w tym wierszu, dziwna w ustach Niemca ks. Preussa, odnosi się do r. 1872, w którym na mocy zarządzenia rejencji opolskiej zaprowadzono w szkołach ludowych na Górnym Śląsku język niemiecki jako wykładowy oprócz nauki religji na stopniu najniższym. Atoli w praktyce i to niby ustępstwo na rzecz języka polskiego wnet zanikło. W II wyd. zamiast Polska położono: młódź polska, jako odpowiadające rzekomo lepiej rzeczywistości. Jednakże wobec tego, że cały poemat Bonczyka jest stwierdzeniem polskości w Miechowicach, użycie tu wyrazu: Polska ma głębsze uzasadnienie, owo przerabianie się „Polski na niemieckie woły” nie obejmuje tylko młodzieży, lecz to wszystko, co było Polską w górnośląskiej wiosce, „Polską właśnie” w tem samem znaczeniu, jakie nadał temu wyrazowi Wyspiański w „Weselu” akt III, sc. 16.
W. 207 w trzeciej życia ćwierci — powyżej 50 lat. Bonczyk naśladuje tu niezbyt dokładnie, gdyż może poznane na podstawie przekładu, wyrażenie Dantego w I ks. Piekła: Nel mezzo del cammin di nostra vita (W połowie drogi na szego życia).
210 organek — dopełniacz l. mn., p. obj. IV 283.
212 pedale — pedały, forma utworzona od mianownika l. p.: pedal zamiast pedał.
212 mixdury — skrót od mixta dura, stłumione głosy.
213 brawury — pełne, dziarskie dźwięki.
215-6 kontrabasem, pryncypałem, pastorem, fletmi, puzanami — nazwy tonacyj w organach, fletmi zamiast fletami (p. obj. III 294), puzanami zam. puzonami (trąbami).
W. 219 powoli pospieszę — Bienek naśladuje tu w zastosowaniu do siebie dewizę cesarza Augusta: Festina lente (Spiesz się powoli). Prawdopodobnie pomysł spolszczenia tej dewizy nasunął Bonczykowi Goethe (Hermann und Dorothea V 82), który na użytek swego Aptekarza zniemczył to wypowiedzenie się: Eile mit Weile. Nie byłoby to dziwne wobec pewnego pokrewieństwa charakterystyki Bieńka i Aptekarza.