Strona:Stefan Pawlik - Z naukowej wycieczki Dublańczyków do Wielkopolski.pdf/10

wyżej 100 ha około 55%, od 10 do 100 ha mniej więcej 32%, poniżej 10 ha około 12%.
 Środki komunikacyjne rozwijają się z każdym rokiem. Koleje strategiczne zbudowane w latach 1852, 1870 i 1871 przyczyniły się bardzo do ożywienia handlu. Mimo to przemysł nie może się zupełnie rozwinąć. Dawniej tworzył Poznań ważny punkt handlowy między Niemcami, a Wschodem. Po zaborze przez Prusy bliskość granicy i polityka cłowa Rosyi i Niemiec, wpłynęły w wysokim stopniu na stosunki handlowe. Obok tego kraj biedny, nie posiadający produktów mineralnych oprócz soli w inowrocławskiem, dwóch wapienników obok Barcina i góry gipsowej w Wapnie oraz kilku kopalń węgla brunatnego, nie ma zresztą podstaw dla rozwoju przemysłu koniecznych.
 To też przemysł jest przeważnie rolniczym. Gorzelnie rozrzucone po całym kraju, przerabiają własne i dostarczane z sąsiednich włości ziemniaki, jęczmień, żyto i owies. W r. 1892/3 było 444 gorzelń, których produkcya wynosiła 401 450 czystego alkoholu, czyli 16% całej produkcyi w Prusach. Z liczby 444 gorzelń produkowało 298 po 20—100 hl alkoholu, 146 po 1000—4000 hl i to głównie z ziemniaków. Połowa produkcyi pozostaje w kraju, drugą wywozi Poznańskie do Hamburga, Bremy, południowych Niemiec, Włoch i Szwajcaryi.
 Materyału opałowego dostarczają zakładom fabrycznym kopalnie węgli kamiennych na Szląsku oraz istniejące w kraju kopalnie węgla brunatnego i torfu.
 Coraz to nowe zmiany podatku wpłynęły na techniczne udoskonalenia gorzelnictwa. W r. 1875 wprowadzono w wielu gorzelniach aparaty Henze'go; pośredni wpływ gorzelnictwa na rozwój kultury był znaczny, gorzelnie i gospodarstwa stały dobrze. Ale w końcu ósmego dziesiątka bieżącego stulecia położenie się zmienia. Ustawa z r. 1887 wprowadza obok podatku od zacieru, podatek konsumcyjny na okowitę wypuszczoną w wolny obieg z kontroli podatkowej. Władze rządowe wyznaczają każdej gorzelni ilość rocznej produkcyi okowity, którą wolno wyrabiać po 50 marek