Strona:System obronny Doliny Dunajca w XIV w.pdf/10

słynny wąwóz skalicowy, wąski i stromy, krajobrazowo piękny lecz równie nieprzystępny. Dopiero pod Krościenkiem dolina zdobywa trochę światła, jakkolwiek Dunajec pnie się w dalszym ciągu przebojem na północ aż do Łącka. Kruche bowiem góry fliszowe ulegają tu łatwiej erozji i choć sięgają wysokości 1100—1200 m (przy największem wzniesieniu Pienin 982 m) są dosyć niedostępne i stosunkowo strome, jakkolwiek dla oka mają formy bardziej miękkie. Od Jazowska dolina rozszerza się coraz bardziej na kształt lejka, przechodzącego wreszcie w równinę pod Starym Sączem. Odtąd aż do Zbyszyc Dunajec wyzyskuje już kotlinę sądecką, aby pod Zbyszycami wejść jeszcze raz między góry, oblewając je wspaniałemi zakrętami i tworząc liczne meandry, stromo opadające do rzeki. Od Czchowa dopiero rozpoczyna się właściwie kraina pogórska. Wygląd jej lekko falisty, wzniesienia niewielkie od 330—380 m. wykształcone są w piaskowcu, miękkich iłach i łupkach a jedynie wyższy garb (409 m) stanowi wzgórze z kapliczką św. Anny koło Okocima i Skała (367 m) koło Ciężkowic, ciekawa nie ze względu na wysokość lecz swą budowę, wysterczająca w jedynym wyjątku na terenach wyłącznie fliszowych. Pogórze zarysowane jest silnie dolinami na 100—150 m głębokiemi, o zboczach stromych i terasowych. Poziom pogórski przenika zresztą bardzo głęboko ku południowi po St. Sącz, Grybów i Biecz, wciskając się pojedynczemi ogniskami między szczyty poziomu górskiego. Od Wojnicza teren obniżony już znacznie przechodzi w nizinę nadwiślańską, dolina zaś Dunajca od Czchowa rosnąca coraz bardziej, u wpływu rzeki Białej przybiera 8 klm szerokości. Na całej długości swego biegu zbocza doliny zarysowane są terasowato nie przekraczając jednakże granicy 30—40 m ponad wzniesienie samej doliny. Terasy te występują szczególnie ostro koło Jazowska, Tylmanowy, gdzie różnica poziomów rzeki i terasy dochodzi 525 m poza niemi zaś ciągnie się pas znacznie wyższy, znaczony szczytami Chełmu — Jaworzy, Suchego Gronia i Skałek (909—1168 m), które stanowią dla nich oparcie i uzasadnienie. Podobne terasy występują też na wschód od Dunajca nad Popradem. W okolicy Andrzejówki, Piwnicznej, Przysietnicy, opadają one z pochyłością 760 m do 490 m i 460 m t. j. właściwego poziomu terasy sądeckiej do której wytworzenia miał się właśnie Poprad przyczynić. Na przestrzeni bowiem St. Sącz — Orłów, Poprad wart-