Strona:Tadeusz Jaroszyński - Oko za oko.djvu/208

najważniejsze zagadnienia życia, nie zauważywszy, że zagadnienia te pozostały zgoła nierozstrzygnięte.
 Tak, panowie — dowodził dalej — niesłychane ułatwienia cywilizacyjne, jakie człowiek dzisiejszy spotyka na każdym kroku, pozbawiają nas nietylko pierwotnej sprawności muskularnej, ale także zabijają najpotężniejszą siłę duchową — intuicję. Henryk Bergson, największy myśliciel wieku, uważa ją za jedyną siłę twórczą i płodną.
 Poznanie intuicyjne jest istotnie swoistym organem filozofji. Bergson przeciwstawia je w sposób niesłychanie jaskrawy zwykłemu poznaniu naukowemu. Poznanie naukowe nie może nas wznieść do zrozumienia istotnych cech rzeczy. Stwierdza ono tylko to, co dana rzecz ma z innemi wspólnego, nie zaś to, co ją od innych odróżnia, co właśnie stanowi jej cechę najistotniej indywidualną. Wyżyn tych sięga poznanie intuicyjne. Za pomocą intuicji, czyli intelektualnego wczuwania się, przenikamy jakoby do wnętrza rzeczy, do jej treści najgłębszej.
 Dlatego myślę — prawił, zapalając papierosa — że kiedy, wyciągnięty wygodnie na kanapie, zapomnę na chwilę o całym dotychczasowym dorobku naukowym, kiedy pozostanę sam na sam z własną intuicją, pogrążony w kontemplacji i marzeniu, jest to moment bardziej kształ-