dnakże nie chciały. Gdy Związek pożyczki nie udzielił, naraził się na krytykę i obmowę, — a jeden nieprzyjaciel więcej zaszkodzi, niż liczni przyjaciele pomódz mogą.
Nie twierdzimy, że Związek Ziemian prowadzonym jest dziś doskonale; zapewne prowadzićby go można lepiej. Wina spotyka w każdym razie tutaj tylko ludzi, którzy dziś na czele Związku stoją, — ale nie myśl ubraną w formę Związku, zasadę starą jak świat, uznaną ogólnie, a polegającą na tem, że interesu publicznego powinien pilnować cały naród, a nie jednostki tylko.
Interesów publicznych pilnują specyalnie w innych narodach ministerstwa. U nas jednem z ministerstw jest Związek Ziemian. Jeżeli zasiadając w nim ludzie nie pełnią swych obowiązków, to niech sejm, którym w naszem położeniu jest walne zebranie, zmusi ich do ustąpienia a powoła innych w ich miejsce, którzyby interesów ogółu lepiej przestrzegać potrafili. To będzie czyn ludzi ojczyznę kochających godny. Ale gnuśności w szatę Zoila się drapującej za czyn taki nie uzna historya, która za upadek państwa polskiego czyni odpowiedzialnem całe społeczeństwo w ówczesnem tego słowa znaczeniu, choć i wówczas przeważna jego część gardziła sprzedawczykami; szkoda tylko niezmierna, że im nie przeszkadzała, — i w tem jej wina.
∗
∗ ∗ |
„Związek Ziemian” ma prawa korporacyjne, jako Spółka zapisana z ograniczoną poręką (Genossenschaft mit beschränkter Haftplicht). Człon-
