Strona:Tadeusz Kryspin Jackowski - Przyszłość naszego ziemiaństwa w Wielkopolsce.pdf/25

 Ztąd już krok tylko do kupowania ziemi na wspólny rachunek, na udziały lub akcye. Jakież tu pole do korzystnego podziału pracy: Jeden z wspólników prowadzi gospodarstwo polne, drugi podwórzowe, trzeci książki, korespondencye, kalkulacye.
 To są przykłady asocyacyi wewnątrz gospodarstwa. A na zewnątrz powinniśmy wymieniać nasze produkta i nasze myśli.
 Mnóstwo jest przedmiotów, które kupujemy przez handlarzy, zamiast je kupować od współziemian, n. p. bydło, nasiona. Ile dobrego w przyszłości mogą tu zdziałać Towarzystwa nasze filialne! A ile nauczyć się będziemy mogli i w nich i przez „Ziemianina”, jeżeli każdy z nas będzie szczerze, chętnie i stale swe doświadczenia i spostrzeżenia drugim udzielał i sam z doświadczeń drugich się uczył.
 Trzeba mieć to wciąż na myśli, że dziś ustrój ekonomiczny tak społeczeństwa jak i pojedyńczego gospodarstwa komplikuje się i organizuje coraz więcej. W przyszłości, w miarę coraz to wyraźniejszego uświadamiania się w ludziach pragnienia lepszego bytu, walka o byt zaostrzać się będzie, tworzyć się będą grupy ludzi połączonych temi samemi interesami. Ameryka, która pod względem wymyślania nowych form tej walki kroczy przed starym światem, daje nam przykłady niezliczone trustów, syndykatów i asocyacyi wszelkiego rodzaju, — oraz przykłady dzielności jednostek, które tam jak nigdzie wybijać się na wierzch umieją, z pomocą lub mimo syndykatów.
 Ramy przez czas niniejszemu referatowi zakreślone pozwoliły mi zaledwie dotknąć wielu ważnych punktów naszej przyszłości. A już najpobieżniej załatwiłem się ze sprawą asocyacyi, o której samej kilka referatów godzinnych wygłosićby można, podzieliwszy ją na kapitali-