Strona:Teodor Jeske-Choiński - Poznaj Żyda!.djvu/101

proszonych rządcach. Klęska ta powstrzymała na czas pewien dalszy rozkwit umysłowego rozwoju Żydów hiszpańskich.
 Zdawałoby się, że nowa przestroga, jakiej Opatrzność udzieliła Żydom, skruszy ich pychę. Tymczasem, zaledwie im zmienione na ich korzyść położenie pozwoliło swobodniej odetchnąć, podnieśli znów po swojemu głowę, wywyższając się ponad inne narody. Abdulhassan Jehuda Halevi (ur. w r. 1080 w Starej Kastylii), napisał po arabsku w formie dyalogu niby filozoficzne dzieło p. t. „Chozari“, właściwie bardzo ciętą, subtelną polemikę z chrześcijaństwem i mahometanizmem. „Wybraństwo“ żydowskie aż ciecze z tej książki. Zdaniem Jehudy Haleviego są Żydzi sercem i ziarnem ludzkości. Ich tylko wybrał Jehowa i zaszczycił prawdziwem objawieniem, prawdziwą wiarą, oni jedni, wyniesieni ponad wszystkie narody, posiadają zdolność i prawo prorokowania. Chrześcijanie i mahometanie są, według Jehudy Haleviego, bałwochwalcami, czcicielami Krzyża i czarnego kamienia Kaaby. Dopiero wtenczas, kiedy innowiercy ukorzą się przed judaizmem, posiądą łaskę błogosławieństwa bożego i t. d.
 Zawsze to samo w kółko, zawsze ta sama fixe idée wybraństwa. Nawet najjaśniejsza gwiazda średniowiecznej nauki żydowskiej, nawet taki Mojżesz ben Maimuni (Majmonides, ur. w r. 1135 w Kordowie), nie umiał mimo całej swojej postępowości i filozofii stłumić w sobie tego majaka. Wychowany w Andaluzyi w szkołach maurytańskich, przyswoił