Co Esra i Nehemia rozpoczęli, tego dokonał, zamknął ostatecznie Talmud. Nie może znać dokładnie psychologii Żyda, kto nie otarł się o Talmud.
Za czasów „drugiej świątyni“ istniały w Palestynie liczne szkoły, w których wykładano Pismo święte. Komentarze te nie miały zrazu donioślejszego znaczenia, w miarę jednak wzrastania powagi komentatorów stawały się „słowem świętem,“ w końcu równie obowiązującem, jak tekst biblii a nawet świętszem.
Wprawdzie wytworzyła się między Żydami sekta (saduceusze), która uznawała tylko zakon mojżeszowy z pominięciem wszelkich komentarzów, przeciwnicy jednak tej grupy, faryzeusze, zwolennicy żywego słowa, umieli w lud żydowski wmówić, że obok Tory istnieje tradycya, podawana z ust do ust. Mojżesz przekazał ją Jozuemu, Jozue swojemu następcy i t. d. z kapłana na kapłana, z faryzeusza na faryzeusza, z rabina na rabina.
W ten sposób wytworzyły się w ciągu wieków liczne, nie zawsze równobrzmiące komentarze, co zależało od indywidualności i stopnia uzdolnienia poszczególnych komentatorów. Potrzebę uporządkowania bogatego materyału czuli Żydzi już przed
