Strona:Teodor Jeske-Choiński - Poznaj Żyda!.djvu/78

 Reformę tę rozpoczął rabin Izrael Jacobson. Urządził on w Kassel, a następnie w Berlinie (w r. 1815) synagogę dla Żydów wykształconych, wprowadzając do niej język niemiecki i organy.
 Dzieło, rozpoczęte przez Jacobsona, poprowadził dalej Abraham Geiger, rabin wiesbadeński, wrocławski, frankfurcki, w końcu berliński (ur. w r. 1810 † 1874). Uczył on: wolno usunąć z judaizmu przestarzałą kazuistykę i formalistykę Talmudu, wolno wprowadzić do synagogi część estetyczną Kościoła chrześcijańskiego (śpiew, organy); można się obyć bez obrzezania chłopców. Czego uczył, to wprowadził w życie. On to jest właściwym twórcą synagogi „reformowanej“, którą przyjęli wszyscy Żydzi oświeceni Europy i Ameryki. W każdem większem mieście świata cywilizowanego istnieje dziś synagoga reformowana, gromadząca dokoła siebie inteligencyę żydowską. Do Warszawy przynieśli ją Żydzi niemieccy, których wielkie mnóstwo napływało do Królestwa Polskiego od r. 1825 mniej więcej z Kurlandyi, z Królewca, z Gdańska, z Brandeburgii, ze Ślązka, z Czech i z miast poznańskich.
 Judaici prawowierni uprzykrzyli życie Geigerowi, kacerzem być go mieniąc. Tak samo niesłusznie, jak Mendelsohnowi. Bo Geiger był jeszcze gorliwszym Żydem, zacieklejszym wyznawcą mojżeszowym od Mendelsohna. Duch pierwszych twórców Talmudu odżył w nim w całej pełni, z całą świadomością i z całą pychą odrębności.
 Nie marzył on wcale o zbliżeniu się Żydów do