Strona:Teodor Jeske-Choiński - Poznaj Żyda!.djvu/80

w końcu i w innych państwach Europy Zachodniej pozwolono im się swobodnie rozwijać, podnieśli głowę śmielej, nie ukrywając już wcale swojej nienawiści do chrześcijaństwa. „Oświecenie“ przeszło po nich po wierzchu, nie wniknęło do ich duszy, nie przeobraziło ich. Zarówno fanatycy talmudyczni, jak postępowcy reformowani uważają się za stróżów jedynie prawdziwej wiary, która ma zasypać kiedyś całą kulę ziemską swoimi ołtarzami. Współcześni reformowani rabini niemieccy, francuscy, angielscy, włoscy i t. d. wierzą tak samo, jak wierzył Geiger, jak wierzyli rabini Eleazar i Oszia, że „Bóg nie za karę zabrał Izraelowi jego ziemię, oddając mu na własność cały świat, lecz dlatego, aby cały świat nawrócił do judaizmu.“
 Zauważy ktoś słusznie, iż pierwsi oświeceni Żydzi byli jeszcze zanadto blizcy Talmudu, by mogli oderwać się zupełnie od swoich prawowiernych i zasymilować się ze społeczeństwami chrześcijańskiemi.
 Lecz i ostatnia próba asymilacyi skończyła się wybuchem antysemityzmu.
 Działo się to między r. 1866 a 1880... Prawodawstwa większej części państw europejskich przyznały ostatecznie Żydom pełne równouprawnienie obywatelskie. Z wyjątkiem Żydów szwedzkich i rosyjskich, nie korzystających dotąd z pełnych praw, byli Żydzi, mieszkający w głównych środowiskach kultury europejskiej, około roku 1866 zupełnie zrównani ze swoimi współziomkami chrześcijańskimi. Wejdźcie, zasiądźcie w pośród nas i pracujcie pospołu z nami, dla dobra narodów — przemówił do dzieci