Strona:Teodor Jeske-Choiński - Poznaj Żyda!.djvu/96

posługiwali, był mieszaniną hebrajskiego, chaldejskiego i greckiego.
 Trochę żwawszego ruchu umysłowego wprowadziła do martwych wód życia żydowskiego opozycya przeciw Talmudowi. Członków tego rewolucyjnego ruchu nazwano Karaitami. Zaprzeczali oni Talmudowi przywileju nieomylności, domagali się powrotu do „czystego słowa świętego“, do Biblii, do Tory, wojowali namiętnie z rabinitami. Prowadził ich Anan ben Dawid (762 po Chr.), mąż energiczny, ambitny. Co on rozpoczął, rozwijali dalej jego syn, Saul, eksilarcha (wódz, książę) Karaitów w Jerozolimie, wnuk, Josijahu, następnie Benjamin ben Mose z Nahawend (830 r. po Chr.), dogmatyk i egzegetyk, najzdolniejszy z nich wszystkich, po którym zachowało się dotąd dzieło p. t. „Sefer Hadinim“ (Księga praw), i Daniel ben Mose Alkumsi, pochodzący z Kumas w prowincyi Irak.
 Jest zasługą Karaitów, czego im nawet ich przeciwnicy nie odmawiają, że poruszyli ciasnogłowych, w drobiazgach talmudycznych skostniałych rabanitów, że zwrócili znów uwagę na zapomniane Pismo Św., pobudzili swoich współwyznawców do studyów dogmatycznych i egzegetycznych i zajęli się językiem hebrajskim. Są to jednak tylko zasługi żydowskie, nie oddziaływujące wcale na cywilizacyę powszechną. Niczego się od nich innowiercy nie nauczyli i niczego się zresztą nie mogli nauczyć, gdyż, jak przyznają sami Żydzi (Gustaw