w Rosyi i poznał dobrze usposobienie rozmaitych w niej warstw społecznych, powiada, że wypowiedziana zagłada rządom niemieckim byłaby najbardziej silnem hasłem do poruszenia całego narodu. Przytacza on ciekawy i mało znany fakt. Wiosną 1882 r. przygotowywano już podobny zamach. Generał Skobelew, przy pomocy arcybiskupa włodzimierskiego i wielkiego bogacza z Tuły Malcewa, miał w Moskwie wobec całkowicie mu oddanego wojska, ogłosić obalenie dynastyi holsztyno-gottorpskiej i sam koronować się uroczyście na cara. W Petersburgu dowiedziano się o tem wczas i postarano się cichaczem usunąć Skobelewa z tego świata.
Kto wie, czy dzisiejszy reakcyjny ruch »prawdziwych ludzi rosyjskich« nie przyczyni się także do przywrócenia dawnego moskiewskiego porządku, nieco pogodzonego z wymaganiami nowoczesnej cywilizacyi. W rozgłoszonej przez dzienniki rozmowie Ulara z przewódcą prawdziwych Rosyan Dubrowinem, miał ten oświadczyć się przeciwko rządom biurokratycznym, intrygom dworu petersburskiego i życiu swawolnemu wielkich książąt. W przemówieniach, które nie tchną wyłącznie dziką i głupią reakcyą, dają się odczuwać odgłosy aksakowskiej propagandy o carze, któremu naród bezpośrednio wyjawia swoje bóle, swoje dolegliwości i swoje pragnienia A »duch pańszczyźniany, duch niewolniczy«, który tak wymownie przedstawia Jakób Bojko w Dwóch duszach, w jeszcze większym stopniu musi panować wśród włościaństwa rosyjskiego, aniżeli wśród włościan galicyjskich. Gdyby więc wysunął się car moskiewski przeciwko petersburskiemu z hasłem: »precz z rządami niemieckiemi!«, chłopi rosyjscy prawdopodobnie entuzyastycznieby go okrzykiwali.
»Mnożą się oznaki, że spokój i trzeźwość powraca... Socyaliści tracą wpływ... Żywioły narodowe zdobywają stanowczą przewagę i skutecznie walczą z anarchią... Sądy polowe walczą również nie bez powodzenia... Bojówka rozbita... Teatry znowu są przepełnione...«
Taka oto tryumfalna nuta rozbrzmiewa w ostatnich czasach z łamów naszych pism burżuazyjnych. I radowało się serce poczciwego obywatela, że maluczko — a skołatana ojczyzna, ojczyzna-fabryka, ojczyzna-sklep, ojczyzna-majątek ziemski, ojczyzna-kasa ogniotrwała — zazna pożądanego spokoju. A wraz z poczciwym obywatelem radował się Skałon i z wielkiej ochoty odważył się nawet na przejażdżkę po Wiśle. Co prawda, właśnie w dniu tej przejażdżki odbył się pamiętny atak pod
