Strona:Volumina legum T. 7.djvu/035

Ta strona została przepisana.

swe zacząć, et simili methodo kończyć będzie dla swego Powiatu Owruckiego powinien, y tak perpetuum cursum sądow naznaczamy. Waruiąc, aby obywatele extra proprium Districtum nie byli ewokowani, sub poena mille marcarum luenda, et nullitate dekretow y processow.

O młodzi szlacheckiey do zakonu wstępuiącey.

A że młodzi szlacheckiey znaczna część do rożnych zakonow wstępuie, w ktorych podług praw y zwyczaiow zakonnych wkrotce et immediate po zakończonym nowicyacie, w drugich w dalszym aż przeciągu lat zakonnych, professye czynić zwykli; a przed uczynioną professyą częstokroć rownego działu substancyi oyczystey y macierzystey uzurpuią sobie, y te części na siebie spadłe pro libitu sui sprzedaią, y one dysponuią, przez co fortun szlacheckich szczupli się y zamienia istność; ażeby taki każdy, ktory iuż wstąpił, y wstępować będzie, po skończonym nowicyacie zaraz wyrok przed aktami Grodzkiemi, czyli Ziemskiemi ktoremikolwiek substancyi oyczystey, czyli macierzystey, y wszelakiey, in rem sukcessorow swoich czynili, intrat wybierać, y onemi dysponować z substancyi po zmarłych rodzicach pozostałey, ani się tą substancyą opiekować, choćby był natu major, albo unicus successor, ani też części na siebie jure naturae spadaiącey między inszemi konsukcessorami pretendować, uzurpować, przywłaszczać sobie nie ważyli się, ale dziesiątą częścią z części jure naturae concernenti wynikaiącą, kontentowali się, mocą teraźnieyszego Seymu na zawsze stanowiemy.

Ułatwienie trudności między Urzędami Kondescensoryalnemi o precedencyą mieysca.

Przy lokowaniu Urzędnikow Ziemskich, y Grodzkich na kondescensyach, aby sie nie działy sprzeczki o precencyą mieysca, postanawiamy porządek w ten sposob: iż Sędzia Ziemski, Podsędek y Pisarz, Podstarosta, Sędzia y Pisarz Grodzki, Komornik Ziemski, y Vicesregent Grodzki zasiadać maią, y tylko między Sędzią a Sędzią, Podsędkiem a Podsędkiem, et sic consequenter turnus Palatinatuum obserwowany być ma.

O Sądach Ziemskich.

Ponieważ częstokroć Sądy Ziemskie, Woiewodztw Poznańskiego y Kaliskiego, czyli to ex negligentia ktorego Sędziego, czyli ex partialitate, aut ex proprio Iudicis interesse, lubo gdyby był ktory z Sędziow processu innodatus, w swoiey kadencyi nie dochodzą; więc stanowiemy, ieżeliby ktory z trzech Sędziow na ktorą Sądow kadencyą nie ziechał, z wyżey wyrażonych przyczyn, lub ob legalitatem functionis, albo infirmitatis (ktorą in proxima cadentia coram nobilitate, chociażby mu tenże jurament indulgere chciała, sub privatione Officii juramento evincere będzie powinien) tedy na owey pierwszey kadencyi in locum disparentis ex tribus unius Iudicis, wolno będzie comparenti nobilitati, po zapisanym pierwszego dnia przez iednego z Sędziow akcie sądowym, in crastino, czyli na mieyscu sądom przyzwoitym, czyli tam, gdzie się elekcye Ziemskie odprawuią, pluralitate votorum obrać Subdelegata, a ten obrany rotha disparenti praescripta przysięże, super recte judicando, in manu na ten czas primi in ordine, y iuż tę całą kadencyą sądow sądzić będzie, a gdyby tenże Sędzia y daley nie zieżdżał, tedy drugą, trzecią, y czwartą kadencyą sądzić ma; ale gdyby na czwartą kadencyą disparuisset, tedy pro vacanti to Officium iego będzie podane, ieżeliby zaś ten in ante disparens na ktorą z tych czterech kadencyą ziechał, tam Subdelegacya ustawać powinna, ale iednak pro contra entione legi, gdy nie przysięże, ani też legalitate publica wyexkuzowany będzie, za każdą kadencyą powinien reponere duplex vadium, przez swoich kollegow, ante concessam sibi activitatem, na klasztory dysponować powinne, a gdyby też y Subdelegat na ktorą kadencyą nie ziechał, tedy inszy ma być obrany. W tych zaś Woiewodztwach Poznańskim, Kaliskim, Sieradzkim, Łęczyckim, Kuiawskim Regenci sami suscypować będą, nullis decretis obstantibus, a nie Komornicy.
A gdzie w tych Sądach Ziemskich strony na dekrecie persistent, ten też zaraz te strony dekret podpiszą, że na nim persistunt, a ieżeli non persistent, tedy Sędziowie, ieżeliby się nie wszyscy na iednę zgodzili sentencyą, napisze w sentencyonarz każdy swoię sentencyą, aby ieżeli będzie w Trybunale approbata sive retractata, wiedział też Trybunał, kogo karać, a kogo uwolnić. Grody też w sprawy Ziemskie y tak rozpoczęte wdawać się nie powinny, sub poenis w Trybunale decernendis. Tego prawa Woiewodztwa wszystkie Prowincyi Mało-Polskiey, także y te Woiewodztwa Prowincyi Wielkopolskiey, ktore tu nie są wyżey wyrażone, nie przyimuią.

Sądy Ziemi Czerskiey.

Dogadzaiąc sprawiedliwemu żądaniu Ziemi Czerskiey przez Urodzonych Posłow wniesionemu, konstytucya roku 1567 titulo: Roki Ziemskie Czerskie, obiaśniamy y moderuiemy; ażeby odtąd według kadencyi dawniey Rokom Ziemskim przepisanych, też Roki przez tydzień w każdym Powiecie, to iest od Poniedziałku do Poniedziałku successice przez wszystkie cztery Powiaty, sądzone y odprawowane bywały.

Sądy Ziemskie Woiewodztwa Płockiego.

Ziemstwo Płockie pięć Powiatow sądząc, po trzy dni tylko, w każdym Powiecie, sądzi, y dla przeiazdu z Powiatu do Powiatu, na zamiast sądzenia, czas się traci, zaczym postanawiamy, aby w sądzeniu Ziemstwa Płockiego była zachowana alternata taka, to iest: na pierwszey kadencyi ma się sądzić w Płocku przez cały tydzień pierwszy Powiat Płocki y Bielski, w drugim tygodniu Powiat Sierpski, w trzecim tygodniu w Raciążu Powiaty Raciązki y Płoński,