Strona:Volumina legum T. 7.djvu/097

Ta strona została skorygowana.

obranym, stawać, Elekcyi wolney bronić, y onę według praw y wolności oyczystych manutenere, et contra machinatores et seditiosos, ieżeliby się strzeż Boże naydowali, iako hostes patriae consurgere, et in conservatione teyże Elekcyi sprawować się, secundum instituta przodkow naszych, y według opisania w statutach y konstytucyach, y obowiązkach dawnieyszych y świeższych. A ieżeliby kto chciał co przeciwnego moliri, ma Rzeczpospolita wszystka postąpić sobie przeciwko takiemu, według praw y wszystkich Konfederacyi Generalnych, iako też y ostatniey. Wolnym też y swobodnym narodem będąc, iakośmy I. K. Mość przez wolne głosy nasze za Krola sobie obrali, tak przestrzegając praw y swobod naszych przy I. K. Mci wiązać się chcemy z powinnością I. K. Mci, tak iako przodkowie nasi z Krolami Pany swemi Antecessorami I. K. Mci zawsze sobie przy obraniu ich postępowali, y warunki praw y swobod swoich z Pany swemi czynili.
Umowiliśmy tedy pewne artykuły pactorum conventorum z Plenipotentami I. K. Mci, ktore sam I. K. Mość poprzysiądz raczył, literas także confirmationis pactorum, jurium et omnium privilegiorum, przykładem Antecessorow, na szczęśliwey Koronacyi swoiey dać Rzeczypospolitey I. K. Mość będzie raczył.

ARTICULI
PACTORUM CONVENTORUM.


Między Stanami Rzeczypospolitey Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, y Prowincyi do nich należących, z iedney:
A Kommissarzami Iego Krolewskiey Mci, Nayiaśnieyszego Stanisława Augusta obranego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęcia Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mazowieckiego, Żmudzkiego, Kijowskiego, Wołyńskiego, Podolskiego, Podlaskiego, Inflantskiego, Smoleńskiego, Siewierskiego y Czerniechowskiego,
Ichmciami Pany: Ignacym Cetnerem Woiewodą Bełzkim, Iozefem Podoskim Woiewodą Płockim, Michałem Xiążęciem Czartoryskim Kanclerzem W. X. Lit. Kazimierzem Poniatowskim Podkomorzym Koronnym, Rochem Kossowskim Podskarbim Nadwornym Koronnym, Michałem Brzostowskim Koniuszym W. X. Lit. z drugiey strony.
Rady, Rycerstwo, y wszystkie Stany Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, y innych wszystkich Państw do Korony należących, to sobie u nas warowali, a My obiecuiemy, y za prawo mieć chcemy. Iż iako w wierze Swiętey Katolickiey Rzymskiey z łaski Bożey urodziliśmy się, w teyże żyć y umierać, y onę nienaruszoną do ostatniego życia kresu zachowuć chcemy.
Iako zgodnemi y wolnemi głosami wszech Stanow Rzeczypospolitey oboyga narodow Polskiego y Litewskiego na to Państwo obrani y przyięci iesteśmy, tak też y My stosuiąc się do woli tychże narodow, za żywota naszego mianować następcę naszego na Krolestwo nie będziemy, ani obierania iakiego składać, ani kształtem wymyślnym wsadzać, a to dla tego, aby wiecznemi czasy, y po zeyściu naszym wolne obieranie Krola wszem Stanom Koronnym y W. X. Lit. według wszystkich de libera Electione uczynionych praw y przywileiow, in integro zostało; dla czego ieżeliby Bog chciał Nas do stanu małżeńskiego determinować, y potomstwo nasze żadnego prawa ad successionem do tronu pretendować nie będzie mogło.
A tę małżonkę naszę za radą y wiadomością Rzeczypospolitey na Seymie, czyli Senatus Consilii, in sociam vitae przybierać sobie będziemy: ktora to małżonka przyszła nasza powinna być Katolickiey Rzymskiey religii natione, sive vocatione; preferuiąc iednak krwi Polskiey zaszczyt, upatrywać sobie będziemy małżonkę, którą pro decore gentis opatrzyć będzie raczyła Rzeczypospolita, według dawnieyszych zwyczaiow: a ta małżonka nasza w rządy Rzeczypospolitey, ani in materias Status wdawać się nie będzie, przyrzekamy. Linea de lumbis nostris directe descendens tych wszystkich prerogatyw zażywać będzie, ktorych Potomstwo Nayiaśnieyszych Przodkow naszych używało.
Liberis suffragiis wolnego narodu na tronie osadzeni, używszy od urodzenia słodyczy rowności, y tę za nayprzednieyszy fundament, owszem za naypierwszą ozdobę y matkę wolnego Stanu rycerskiego maiąc, y licząc inter jura cardinalia tey Rzeczypospolitey korzyść nayusilnieyszą wolności prerogatywę, y pieczołowite oney utrzymanie, nie dopuściemy nigdy lustru teyże rowności żadnemi nomenklaturami familii domow, hrabstw, margrabstw, xiążęcych tytułow, zasłaniać y przytłumiać, ale zarowno wszystkich in aequalitate szlachtę censebimus, (solo Officio ex meritis parto distinguente personas) owszem zabiegać będziemy siłą Krolewskiego starania, żeby możnieyszy nie był ciężki słabszemu; y z tey przyczyny, że Rex datus in subsidium oppressis, niewinność zawsze zasłaniać zechcemy od zapędów mocy nieprawiedliwie na nię uzbroioney. A gdyby się znalazł, ktoby chciał wynosić się supra aequalitatem, y prawo rowności przestępować, tego cierpieć nie będziemy, y uzurpować sobie prerogatyw rowność uciążaiących nie dozwolemy. Dom nasz aequalitati subjaceat; krewnych wszystkich naszych Nam collaterales, cum statu nobilitari eadem lance censebimus, y nad tych praw y wolności więcey juris et praerogativae przyznawać im nie będziemy, ale owszem intra aequalitatem juris aby wszyscy zostawali, przestrzegać będziemy. Oraz niewinność przyzwoitemi według praw sposobami zasłaniać deklarujemy; nie maiąc w tym innych pretextow, tylko niewinności ocalenie, a wykraczaiącym z prawa protekcyi dawać nie będziemy.
To oraz cavemus że neminem captivari, nisi jure victum, permittemus. Dobr także gwałtownie konfiscować nie dozwolemy, chyba post judicium et