nia swoją własnością. Wprawdzie w dokumentach wieku XII nie spotykamy formuły podobnéj jak w aktach późniejszych, w myśl któréj kościołowi przysługiwać miało prawo wolnego rozrządzania, ale brak ten łatwo wytłumaczyć lakonicznością aktów przed wiekiem XIII.[1] Nie zmienia wreszcie istoty przysługującego kościołowi wobec nadanych dóbr prawa, że akty prawne ze względu na dobra te, przychodziły do skutku przed panującym i z reguły przez tegoż były zatwierdzane, fakt ten bowiem zachodzi tak samo przy aktach prawnych w XIII wieku przez osoby świeckie zdziałanych a pomimo tego wątpliwości nie ulega, że osoby te, dobra, będące przedmiotem tych aktów, na własność posiadały.
Co się tyczy pojęcia prawa własności nieruchomości w najdawniejszém prawie polskiém a zarazem pytania o ile i w jakim zakresie własność indywidualna wobec praw panującego istnieje, prawdopodobném jest, że pojęcie to już dość wcześnie musiało być wyrobioném i własność taka znaną. W uposażeniach kościołów w wieku XII spotykamy liczne przykłady nadania włości przez osoby prywatne, a fakt ten świadczy, że osoby owe właścicielami odstąpionych nieruchomości być musiały. Skoro zaś w tych aktach prawnych nie napotykamy ograniczeń praw kościołowi odstąpionych, więc widocznie były one odstąpione w tym zakresie, w jakim poprzednim posiadaczom przysługiwały.[2] Za zupełném prawem własności kościoła przemawia wreszcie inna jeszcze okoliczność a to przywileje i immuni-
- ↑ W aktach pomorskich z tego czasu istnieje podobna formuła: Hasselbach et Cosegarten. Cod Dipl. Pomeranie Nr. 30 str. 72 r. 1170 wyraża się ks. pom. Kazimierz „Locum vero eundem Deo oblatum cum omnibus pertinentiis suis manumissimus et ab omni exactione iuris, quod in eo habuimus vel habere debuimus vel quisquam ex parte nostra liberrimum constituimus.“
- ↑ r, 1145 KDWP. I Nr. 11 „Comes Degno conlulit Othveca (klasztorowi w Trzemesznie) cum tribus lacubus ita ut nullus in eis aliquid iuris habeat" r. 1153 KDMP. II. Nr. 372 arcybiskup Jan oddaje klasztorowi w Brzeźnicy „patri monii mei liberam portionem.“
