nue cum villis, capella Sti Martini in Vratizlaw i capella S. Michaelis (ta ostatnia z darowizny biskupa Roberta)[1].
r. 1198. Akt patryarchy eccl. Resurrectionis w Jerozolimie wymienia darowizny na rzecz klasztoru miechowskiego „dominus Michora dedit nobis super Rabbam villam que dicitur Qelme cum ecclesia et decimis et forum et thabernam... comes Radoslaus dedit nobis Scarisov et ecclesiam, frater Prelaius dedit ecclesiam cum duabus villis" a album patriarchale wymienia te same darowizny[2].
r 1206. Henryk Brodaty zamienia wieś Psiepole „cum ecclesia ibi sita et omnibus proventibus“ za wieś Olawę klasztoru św. Wincentego w Wrocławiu „cum duabus ecclesiis et decimacione“[3].
r. 1210. Comes Sławosz czyni darowiznę na rzecz klasztoru Buskiego nadając „predia de Slawoschow cum omnibus pertinenciis et cum ecclesia"[4].
r. 1224. Konrad Mazowiecki nadaje klasztorowi w Sulejowie wieś Iłów „cum omnibus asscripticiis in eadem villa manentibus et cum ecclesia"[5].
Pomijamy wszystkie wzmianki, gdzie wedle aktów, kościoły znajdują się z posiadaniu instytutów kościelnych jak biskupstw i klasztorów, tu bowiem ten stosunek, o który nam chodzi, nie występuje jasno, ale jeśli weźmiemy na uwagę przytoczone miejsca, w których panujący lub osoby prywatne nadają kościoły i to częstokroć w ten sposób, że nadając wieś, wraz z nią obok innych użytków i kościół, to prawdopodobnym będzie wniosek, że te kościoły za przynależytość nieruchomości były poczytywane, że między niemi a właścicielem wsi istniał pewien stosunek prawno-prywatny, własności na kościołach. Że tego rodzaju pojmowanie rzeczy było podówczas panującém, dowodzą i inne wzmianki źródłowe z wieku XIII, gdzie jeszcze dochowały się ślady tego stosunku. Charaktery-
