fuerit fabricata, episcopus qui pro tempore fuerit ei munus consecrationis impendat, nisi prius a fundatore ipsius vel alio ad sustentationem congruam ministrorum dos competens fuerit assignata“. Podobne ustępy jakkolwiek nie tak obszerne znajdują się w bullach protekcyjnych dla biskupstw ściśle polskich[1] wydanych, a i w duchu zacytowanego wyżéj ustępu konsekwentnie postępowało polskie ustawodawstwo synodalne, głównie pod kierunkiem legatów papieskich. Ustawy synodalne chronią najprzód całość i nietykalność majątku kościelnego[2], zabraniają bez wiedzy i zezwolenia właściwéj władzy duchownéj budować i fundować kościoły i beneficya[3], a nadto pod grozą dotkliwych kar kościelnych zakazują duchownym przyjmować urzędy kościelne z rąk świeckich[4]. Przedewszystkiém zasługuje w tym względzie na uwagę statut legata Filipa biskupa z Fermo z r. 1279, który w dwóch obszernych ustępach tym właśnie przedmiotem się zajmuje. Pierwszy z nich „Bona ecclesiastica non alienanda“ występuje energicznie przeciwko jakimkolwiek samowolnym co do dóbr kościelnych zarządzeniom, zabrania dobra te chociażby nawet z tytułu prawa patronatu sprzedawać, zamieniać, darowywać, oddawać w lenno lub zastawiać, czy to dobra same, czy téż ich użytki, jednem słowem stara się usunąć wszelkie prawa, któreby wolność kościoła
- ↑ Bulla protekcyjna Urbana III dla biskupstwa Krakowskiego z r. 1186 „Nihilominus etiam presenti decreto statuimus, ut nullus infra fines parrochie tue sine assensu tuo ecclesiam vel oratorium edificare presumat“ Kod. Kap. Krak. I Nr. 3.
- ↑ Statut legata Filipa z r. 1279 c. 45 (ed. Helcla St. P. P. P. I., c. 53 i 54 ed. Hubego) Ecclesiastica bona a laicis non occupanda.
- ↑ Statut arcyb. Jakóba z roku 1285 c. 16 (ed Hubego) „Preterea volumus et ordinamus ut nulla persona seu collegium cuiuscunque sit dignitatis aut status prout iuris est, irrequisito diocesano, ecclesias vel monasteria fundare presumat“. Podobnie c. 43.
- ↑ Statut legata Jakóba z r 1248 c. 14 „De poena illorum qui recipiunt a laicis beneficia“.
