Strona:Władysław Abraham - Najdawniejsze statuty synodalne.djvu/47

Ta strona została uwierzytelniona.

skich z w. XV); żadnych natomiast śladów synodu w czasie między r. 1406 a 1419 nie udało mi się odszukać.
Ogłaszając obecnie ów zabytek z rękopisu Oss. 1627, przynoszący do dziejów ustawodawstwa metropolji lwowskiej, tudzież ustawodawstwa diecezji poznańskiej, nowe wiadomości, dodajemy zarazem wyjęty z tego samego rękopisu, chociaż na dalszych kartach zamieszczony, okólnik biskupa przemyskiego Macieja o lichwie. Dokument to nietylko interesujący pod względem kanonistycznym, lecz również rzucający wiele światła na stosunki ekonomiczne w Polsce, podobnie jak bulla Marcina V z r. 1425, zamieszczona w Corpus iuris canonici w zbiorze Extravagantes communes, a wywołana stosunkami istniejącemi w djecezji wrocławskiej i w sąsiednich ziemiach polskich[1]. W Polsce ówczesnej w czasach wzrastającego dobrobytu i rozwoju gospodarczego zagadnieniami dotyczącemi lichwy żywo się zajmowano, zajmował się też niemi widocznie pierwotny właściciel naszego rękopisu, skoro odpisał sobie także postanowienie »de usuris« ze statutów diecezjalnych przemyskich z r. 1415. Zaznaczyć przytem musimy, że te statuty biskupa Macieja tak w kierunku postanowień o lichwie, jak i pod innym względem, wskazują na pewien związek myśli ze statutami prowincjonalnemi, które ogłaszamy. Stwierdza to zwłaszcza porównanie ustępu De mendicantibus statutów przemyskich (Ulanowski l. c. str. 372) z ustępem 51 statutów lwowskich.

Przypiski.


1) Rozprawy wydz. filolog. T. 24 str. 326.

2) Po owym synodzie w Uniejowie w jesieni 1414 wogóle zdaje się żadnych statutów nie uchwalono (Korytkowski, Arcybiskupi gnieźnieńscy II, str. 19); nie odbył się prawdopodobnie aż do czerwca 1418 żaden synod prowincji gnieźnieńskiej, gdyż arcybiskup bawił na soborze w Konstancji. Również nie posiadamy wiadomości o żadnym synodzie diecezjalnym gnieźnieńskim w tych czasach, a gdyby się nawet jakiś odbył, trudno przypuścić, aby po wydaniu tak niedawno w Łęczycy obszernych statutów układano nowe o treści mniej dokładnej. Zresztą

  1. Extrav. com. ks. III tyt. V. c. 1. W tekście wydań Corpus iuris canonici należy poprawić w ustępie »grossorum Pragensium nummi polomaei« (wydanie Friedberga str. 1270 wiersz 20 od góry) to ostatnie niezrozumiałe słowo na »polonici«, chodziło tu bowiem właśnie o ziemie, na których moneta polska była w obiegu.