dnich warunków. Nieobcym zapewne tej myśli był także Aleksander Koryatowicz, lecz nie posiadamy śladów, aby się starał ją w życie wprowadzić, chociaż może przy sposobności odnoszenia się do Stolicy apostolskiej[1], myśl taką poruszał. Dopiero po jego zgonie, gdy stosunki miejscowe mogły dać jej już dostateczny punkt oparcia, przybiera ona wyraźniejsze kształty. I następca Aleksandra Konstanty był także zwolennikiem planu związania swej ziemi z Zachodem i otwarcia jej dla wpływów zachodniej kultury i on też wraz z swym synem Wasylem, chociaż obaj do kościoła wschodniego należeli, podjął pierwsze kroki zmierzające do utworzenia biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu, tem bardziej, że w sąsiedniem księstwie mołdawskiem, już od r. 1370 osobne biskupstwo łacińskie w Serecie było utworzone. W Mołdawii za panowania wojewody Laczka objawił się wyraźnie prąd chwilowy, nie liczący się jednak dostatecznie z siłą biernego oporu mas ludności prawosławnej, zmierzający do wprowadzenia katolicyzmu i to we formie obrządku łacińskiego, a prąd ten nie osłabł także i później za rządów wojewody Piotra, bo popierała go jego matka katoliczka Małgorzata, dopiero potem reakcya kościoła wschodniego wzięła górę, więc mimowolnie nasuwa się przypuszczenie pewnej równoczesnej wspólności dążeń na polu kościelnem w sąsiedniem Podolu. Założenie bowiem biskupstwa łacińskiego w odrębnem państewku o ludności rdzennie prawosławnej, gdzie jednak biskupstwa prawosławnego nie było, nie mogło być rzeczą podrzędniejszej wagi, gdyż fakt taki musiał odrazu dać przewagę temu biskupstwu w miejscowych sprawach kościelnych, zaczem pójść musiało coraz to silniejsze oddziaływanie katolicyzmu rzymskiego na ogół ludności. Że tego rodzaju dążenia mogły w tych stronach powstać, nie tłumaczy wyłącznie sam przyciągający wpływ kultury zachodniej, lecz odgrywały w tym kierunku niewątpliwie doniosłą rolę i inne czynniki jużto politycznej, jużto kościelnej natury. Ziemie te widocznie starały się wyzwolić z pod zawisłości czy to Litwy, czy Rusi i związać z sąsiedniemi państwami zachodniemi, aby zyskać pomoc Zachodu wobec Tatarów, a ciążyła im również dotychczasowa zawisłość od zamiejscowej hierarchii kościoła wschodniego, wśród której właśnie istniała zupełna dezorganizacya. Metropolia kijowska bowiem godziła wprost na byt metropolii halickiej, której Podole podlegało,
- ↑ Theiner, Mon. Pol. I, nr. 1015.
