Wikiźródła

Strona:Władysław Abraham - Założenie biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu Podolskim.pdf/14

Ta strona została uwierzytelniona.

Urban VI w powyższym akcie, o ile on zupełny tekst dokumentu podaje, pytania owego nie poruszył, nie posiadamy również wiadomości, czy się niem zajmował kardynał Dymitr, stwierdzić jednakowoż możemy, że jeszcze zanim papież Jan XXIII w bulli swej z 20 sierpnia 1412 r. zarządzającej przeniesienie Stolicy metropolitalnej halickiej do Lwowa, zaliczył biskupstwo kamienieckie do rzędu biskupstw w skład owej metropolii wchodzących[1], biskupstwo owo już urzędownie jako sufragania metropolii halickiej było uznane. Świadczy o tem nietylko fakt, że pierwszy biskup kamieniecki Aleksander jawi się we Lwowie w r. 1406 przy arcybiskupie halickim[2], lecz co więcej, Stolica apostolska sama mianując następcę biskupa Aleksandra, jeszcze w r. 1411 poleciła go arcybiskupowi halickiemu, jako jego sufragana[3]. Jeżeli więc kardynał Dymitr tego nie zarządził, to stać się to mogło później siłą faktów, gdy ziemia ta dostała się pod polskie panowanie, dalszy bowiem byt i dalszy rozwój dyecezyi kamienieckiej był z natury rzeczy ściśle związany z losami politycznymi Podola.

 Jakkolwiek włączone do Polski i oddane w r. 1395 Spytkowi z Melsztyna, zmieniało ono przez dłuższy czas jeszcze swych bezpośrednich panów. Gdy Spytek zginął w r. 1399 w bohaterskiej walce z Tatarami nad Worsklą i pozostawił tylko małoletnie dzieci, nadał Jagiełło ziemię tę w r. 1400 niespokojnemu swemu bratu Świdrygielle[4]. Książę ów zaznaczył swe rządy przychylnością dla kościoła łacińskiego, zwłaszcza dla obu zakonów misyjnych Franciszkanów i Dominikanów[5], rządy te jego jednak nie trwały długo, bo rozpoczął rychło knowania przeciw królowi i w r. 1402 uszedł do Prus[6]. Wówczas objął Jagiełło Podole pod swe bezpośrednie

  1. ↑ Theiner, Mon. Pol. II, nr. 8.
  2. ↑ Abraham, Jakób Strepa, Lwów, 1908, str. 110 Dodatki nr. X.
  3. ↑ Archiwum watykańskie Reg. later. T. 142 f. 213, akt z daty 5 maja 1411 r. Zamieszczono tam osobną ekspedycyę do arcybiskupa halickiego, w której polecono mu katedrę kamieniecką jako »ecclesiam sibi suffraganeam«.
  4. ↑ Prochaska, Podole lennem Korony, Rozprawy wydz. hist. filoz. Akad. Umiej. Ser. II. T. VII, str. 266 i nast., Hruszewskij, Istoria Ukrainy Rusi T. III, wyd. 2, str. 476, Ekskurs.
  5. ↑ Zob. przywilej jego dla Franciszkanów z 17 sierpnia 1400 r. (Akta gr. i ziem. X, nr. 31) i dla Dominikanów z 30 marca 1401 r. (Chmiel, Zbiór dokumentów w Bibliotece hr. Przeździeckich w Warszawie, nr. VI.
  6. ↑ Zob. wyżej powołane prace Prochaski i Hruszewskiego, nadto Lewicki, Powstanie Swidrygiełły, Rozpr. wydz. hist. filoz. Akad. Um. Ser. II, T. IV, str. 180.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Władysław_Abraham_-_Założenie_biskupstwa_łacińskiego_w_Kamieńcu_Podolskim.pdf/14&oldid=2013871”