Strona:Władysław Abraham - Założenie biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu Podolskim.pdf/19

Ta strona została uwierzytelniona.

czych dość pokaźnie się przedstawiała, była w rzeczywistości wskutek tych samych przyczyn bardzo wątpliwą, tak że każdy z nich dla koniecznego utrzymania posiadał jeszcze inne beneficya w innych dyecezyach polskich, czy to kanonie, czy intratniejsze parafie. Wszystkie te jednak dochody nie mogły starczyć zarazem także na utrzymanie kapituły. Kanonie też obsadzano tylko o tyle, o ile znalazła się jakaś wyjątkowa dotacya, lub o ile zamianowany kanonik pobierał utrzymanie odpowiednie z jakiegoś beneficyum poza dyecezyą kamieniecką. Niektórzy z nich posiali pewne dochody jako członkowie kancelaryi królewskiej (np. Stanisław Herburt)[1], a kanonik Jan Myszkowski w r. 1486 był nawet poborcą ceł lwowskich[2]. Na wiek XVI też przypada zupełny zanik kapituły kamienieckiej, a skuteczne próby ponownego jej zorganizowania i ustalenia jej bytu pojawiają się dopiero w końcu wieku XVI[3], zwłaszcza kiedy biskup Paweł Wołucki objął rządy biskupstwa. On to, poświęcając część swych własnych dochodów, urządził nanowo kapitułę, w której skład miało wchodzić 4 prałatów i 4 kanoników, do liczby tej zaś dodał niebawem z początku wieku XVII jeszcze dwie nowe kanonie[4]. W Bibliotece publicznej we Wilnie dochował się szczęśliwym trafem pierwszy tom aktów kapitulnych nowo zorganizowanej przez tegoż biskupa kapituły obejmujący lata 1597—1646[5]. Pierwsze posiedze-

  1. Teki Pawińskiego I. Liber Quitantiarum Alexandri Regis 1502—1506, str. 120. Tamże wiele wzmianek począwszy od r. 1502 dotyczących jego poborów.
  2. Teki Pawińskiego II. Liber Quitantiarum Regis Casimiri 1484—1488, str. 87 pod r. 1486.
  3. Zob. wyżej powołany memoryał, przedłożony nuncyuszowi Annibalowi de Capua, gdzie domagano się zezwolenia, aby kanonicy kamienieccy mogli posiadać inne beneficya w innych dyecezyach.
  4. Biskup ów w niedatowanem swem sprawozdaniu ze stanu dyecezyi, przedłożonem Stolicy apostolskiej w samym początku wieku XVII tak się o tej swej działalności wyraża: »Cum vero ex antiquis ecclesiae scripturis constaret canonicos istius ecclesiae ad duodenarium numerum olim fuisse redactos, dedi operam ut sicuti annis superioribus quatuor praelatos et totidem canonicos collata aliqua ex redditibus meis parte, quasi postliminio ad suum ordinem reduxeram, ita nunc quoque his octo praesentibus duos de novo adiunxi« (Archiwum Watyk. Borghese III. 12 c. fol. 1 v).
  5. Rękopis ten musiał już dość dawno zniknąć z Kamieńca i dostał się naprzód do biblioteki konwentu Dominikanów w Grodnie, a następnie do Biblioteki Muzeum archeologicznego we Wilnie, skąd przeszedł do rządowej Biblioteki publicznej. W Bibliotece tej zamieszczono go pod sygnatura Sala Б. szafa 7, Nr. 157.