Strona:Władysław Abraham - Założenie biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu Podolskim.pdf/23

Ta strona została uwierzytelniona.

gniewa[1]. Powodem zamieszczenia Jana Próchnickiego w tej liście był znowu prawdopodobnie błąd jakiś, powstały z mylnego odczytania dokumentu. Tego biskupa kamienieckiego wymienia pierwszy Skrobiszewski, autor dość dokładny, chociaż mało krytyczny, który dla swej pracy o arcybiskupach lwowskich gromadził różne współczesne dokumenty i na nich swe opowiadanie opierał, wzmiankę zaś powyższą zamieścił w życiorysie arcybiskupa Jana Andrzeja Próchnickiego, który sam przedtem był biskupem kamienieckim, podając, że z tej samej rodziny pochodził Jan Próchnicki, biskup kamieniecki, który zmarł w r. 1412[2]. Późniejsi autorowie przyjęli to nazwisko w poczet biskupów kamienieckich, ale spostrzegłszy mylność daty, starali się ją poprawić jużto na r. 1512, nie wiedząc nic o istnieniu w początku wieku XVI elekta kamienieckiego Andrzeja, jużto na r. 1493, a ta ostatnia poprawka niemal ogólnie została przyjętą[3]. Być może, że polega ona na dokumencie Jana Olbrachta z 26 lutego 1493 r. dla miasta Krakowa, w czasie sejmu piotrkowskiego wydanym, gdzie w rzędzie świadków nazwano mylnie ówczesnego elekta kamienieckiego Piotra Janem[4].
Tak samo nie istniał wcale żaden biskup kamieniecki Maciej III zmarły rzekomo także w r. 1493, a wiadomość o nim pochodzi z bardzo mętnego i niezbyt wiarygodnego źródła[5].

Podajemy więc tu obecnie sprostowaną krytycznie listę początkowych biskupów kamienieckich wraz z dołączeniem ważniej-

  1. Ta błędna data mieściła się także zapewne i w »Sumaryuszu dokumentów w Archiwum klasztoru smotryckiego«, ułożonym w r. 1826, na który powołuje się, mówiąc o Macieju I Simaszkiewicz l. c., str. 59 uw. 179.
  2. Skrobiszewski, Vitae archiepiscoporum Haliciensium et Leopoliensium l. c. w życiorysie Jana Andrzeja Próchnickiego. Sądzimy, że w dacie tej zaszedł błąd drukarski, ale dziś trudno stwierdzić, jak ona miała brzmieć wedle rękopisu autora.
  3. Niesiecki, Rzepnicki, Encyklopedya kościelna.
  4. Kodeks dyplomatyczny m. Krakowa I, nr. 205. Może Skrobiszewski znał także ten dokument i na tej podstawie wymienił owego Jana jako biskupa kamienieckiego i dodał mu z powodów nieznanych nazwisko Próchnickiego.
  5. Autor artykułu o biskupstwie kamienieckiem w Encyklopedyi kościelnej wymieniając owego Macieja III, powołuje się na cytowaną pracę Simaszkiewicza, str. 71 uw. 217. Simaszkiewicz jednak nie przyjął do swego zestawienia biskupów kamienieckich jego imienia, lecz podał tylko, że autor pracy o biskupach kamienieckich, ogłoszonej w Podolskich gubernialnych wiedomostiach z r 1838 nr. 23 tego Macieja III bez żadnej podstawy wymienił. Praca ta nie była nam dostępną.