na siłach rusko-litewskich się opierali. Pierwszy ślad istnienia państwa Koryatowiczów na Podolu, zdaniem naszem, spotykamy w wiadomości o poselstwie Kazimierza W. do Stolicy apostolskiej, na które papież Klemens VI odpowiedział pod datą 14 marca 1351 r.[1]. Relacya ta posłów polskich odnosiła się do wypadków na Czerwonej Rusi w latach 1349 i 1350 i kreśliła powodzenia polskiego oręża, a król donosił kuryi, że zajął taki obszar ziem na Rusi, że możnaby tam założyć siedem wielkich biskupstw wraz z metropolią, że jeden z możniejszych książąt tamtejszych wraz z rodziną swą i dworem przyjął katolicyzm, i że wreszcie wielkich wysiłków potrzeba, aby zajętą ziemię przed Tatarami, którzy tam panowali, obronić. Gdyby tę relacyę, jak powszechnie dotąd przyjmowano, odnosiło się tylko do Czerwonej Rusi i części Wołynia, byłaby ona niezrozumiałą, bo przedstawiałaby się jako bardzo przesadzona. Na wspomnianych ziemiach ruskich bowiem, mogłyby się zmieścić co najwyżej te same biskupstwa, które tam później utworzono: halickie, przemyskie, chełmskie i włodzimiersko-łuckie, a gdy o zajęciu wówczas przez Kazimierza W. ziem bardziej na północ położonych (Pińsk, Turów) żadnych nie posiadamy wiadomości, przeto nie mając podstawy do zarzucania sprawozdaniu posłów Kazimierza W. kłamstwa, wnosić musimy, że owe zdobycze polskiego oręża dalej na wschód sięgały i Podola dotyczyły. Stwierdza to właśnie opowiedziany fakt nawrócenia na katolicyzm owego księcia ruskiego, którym nie mógł być nikt inny jak Aleksander Koryatowicz, wówczas już zapewne władca Podola, o tem bowiem, aby kiedykolwiek inną jaką posiadał dzierżawę, brak wszelkich śladów źródłowych. O księciu tym wiadomo, że był katolikiem i że najściślej był zwią-
- ↑ Theiner, Mon. Polon. I. nr. 702 »pro parte... Casimiri Regis Poloniae illustris per certos ipsius nuncios propositum extitit coram nobis, idem Rex, divino mediante auxilio non sine gravibus sumptibus et expensis infidelium Ruthenorum terras sive Ducatus in quibus possunt constitui et creari septem diffusi episcopatus cum suo Metropolitano, sue potestati et dominio jam subiecit, et quod unus ex pocioribus ducibus dictarum terrarum cum sua gente et commitiva ad catholicam fidem, eodem Rege ad hoc ipsum inducente, conversus ceperit baptismatis sacramentum, et quod Tartari, christiani nominis inimici, qui Ruthenis dominabantur eisdem, occasione huiusmodi provocati, facta confederatione cum Litwanis eiusdem fidei inimicis, qui eisdem Ruthenis confinant, post captionem ipsarum terrarum continue hostiliter ipsas terras invadunt«.
niem księstwa Koryatowiczów na Podolu, gdyż jak świadczą dowody w tekście wyżej przytoczone, księstwo to na kilkanaście lat wcześniej przed r. 1363 istniało.
