Strona:Władysław Mieczysław Kozłowski - Powstanie wielkopolskie w roku 1848.pdf/18

rakteru, należał już do powstania 29 listopada i wojny 1831 r. Później był na wyprawie Zaliwskiego. W roku 1836 przyjechał na Wołyń i rozpoczął tu pracę z wielkiem powodzeniem. Potworzywszy liczne kółka postępowe w Kijowie, w Odessie i w mniejszych miastach, przeniósł się na Litwę, którą w ciągu dwóch lat zorganizował.
 Tymczasem policja francuska uwiadomiła rząd rosyjski o działalności Konarskiego. Zaczęto go gorliwie poszukiwać. Zdradzony w Wilnie przez kupca win, został schwytany przez policję, lecz w drodze przez miasto uciekł i ukrył się. Jenerałgubernator obsadził policją wszystkie bramy miejskie. Mimo to jednak po upływie kilku dni udało się Konarskiemu wyjechać w roli sługi Rodziewicza, u którego na wsi mieszkał. Na jednym z popasów spotkali się nasi podróżni z miejscowym „sprawnikiem“ (naczelnikiem powiatu), który jednak, będąc mocno podochocony, nie myślał o emisarjuszach, a przywitawszy się z Rodziewiczem, kazał jego lokajowi podać sobie fajkę. Gdy ten uczynił to niezręcznie, uderzył go w twarz. Konarski nie mógł wstrzymać się i odpowiedział sprawnikowi potężnym policzkiem, który go odrazu wytrzeźwił.
 Zaczęły się liczne aresztowania. Katowano i dręczono więźniów, a odznaczał się w tem szczególniej prezes komisji wileńskiej Trubeckoj. W całym przebiegu badania śledczego Konarski wykazał niezwykły hart ducha, nie tylko że od niego nie mogli się niczego dowiedzieć, lecz zręcznemi pytaniami krzyżował i plątał zeznania tych więźniów, którzy nie mieli równej mu wytrwałości w cierpieniu. Skazany na śmierć, został rozstrzelany w Wilnie 27 lutego 1839 r. Inni poszli na Sybir; w tej liczbie czterech skazanych w Kijowie na śmierć, którym pod szubienicą odczytano zmianę wyroku. Część młodzieży uniwersyteckiej wzięto do wojska; wielu bito kijami.
 W tym samym prawie czasie wśród licznych Polaków wysłanych do wojska syberyjskiego powstał śmiały plan owładnięcia fortecą Omskiem i wywołania powstania wśród Kirgizów i innych ludów Syberji. Blizki urze-