Strona:Władysław Stanisław Reymont-Chłopi Tom IV.djvu/266

— 264 —

 — Widzę, że Roch nie napróżno kręci się po wsiach — ciągnął tak samo.
 — A wespół z panowym stryjaszkiem, jak mogą, tak naród nauczają.
 Wtrącił z naciskiem, patrząc mu bystro w oczy, dziedzic zakręcił się jakoś niespokojnie, zagadując o czem innem, ale Antek z rozmysłem wracał do tej sprawy i do różnych chłopskich bolączek, wyrzekając cięgiem na ciemnotę i opuszczenie, w jakiem naród żyje.
 — A bo nikogo nie słuchają! Wiem przecież, jak księża pracują nad nimi, jak nawołują do pracy, ale to wszystko groch na ścianę.
 — Hale, kazaniem tyle pomoże, co umarłemu kadzidłem.
 — Więc czemże? Zmądrzałeś, widzę, w kryminale — rzucił z przekąsem, aż Antek poczerwieniał, łypnął ślepiami, ale odrzekł spokojnie:
 — A zmądrzałem, bo wiem, że wszystkiemu złemu winni panowie.
 — Duby smalone pleciesz, a cóż ci to złego zrobili?
 — A to, że za polskich czasów tyle jeno dbali o naród, żeby go batem popędzać i ciemiężyć, a sami se tak balowali, jaże i przebalowali cały naród, że tera wszystko trza zaczynać od początku, na nowo.
 Dziedzic, że to był prędki, ozgniewał się i krzyknął:
 — A wara ci, chamie jeden, do tego, co panowie robili, pilnuj lepiej gnoju i wideł, rozumiesz! A język trzymaj za zębami, by ci go nie przycięli!
 Świsnął szpicrutą i pognał, jaże w klaczy zagrała wątroba.