Strona:W. Prokesch - Współczesne malarstwo polskie - Franciszek Żmurko.djvu/15

poczet jego obrazów, plon przeszło trzydziestoletniej pracy, jest całym rozdziałem sztuki nie tylko polskiej ale wszechświatowej.
 W wielkiej plejadzie polskich mistrzów pędzla doby po-Matejkowskiej on jeden siłą indywidualizmu swego dokazał tego, że obrazy jego zostały na targu wszechświatowym.
 Podczas gdy u wszystkich niemal wielkich malarzy polskich piętno rodzimego charakteru występuje bardzo wyraźnie jako dominujący czynnik ich twórczości, jako zasadniczy rys pędzla, u Żmurki zasadniczym tonem jest kosmopolityczny typ kobiety.
 Z tego nie można czynić artyście zarzutu i umniejszać należnego mu wymiaru uznania. Takiem było już ukształtowanie się natury jego talentu, jego umiłowań piękna w sztuce, że w tej tylko dziedzinie wzrok jego wyczuwał piękno, talent jego czerpał swą siłę i natchnienie. Jeżeli zaś chodziłoby o ściślejszą analizę typu kobiecego Żmurki, to nie ulega wątpliwości, że odnaleźć tam można także wyraźny pierwiastek swojski. Kto zna Warszawę i jej urocze typy kobiece, ten w licznych postaciach niewieścich Żmurki odnajdzie niewątpliwie w niezrównanej wierności, z przedziwną finezyą oddany ten charakterystyczny typ warszawskiej »amoureuse« w jej najcharakterystyczniejszych, najwdzięczniejszych odmianach. Typ ten krystalizuje się stopniowo, aż w ostatniej fazie rozwoju talentu Żmurki przybiera skończony kształt wyidealizowanej postaci niewieściej, która snadnie uchodzić może za wcielenie najpiękniejszego wizerunku polskiej kobiety.
 Nie wiele jest postaci w europejskiem malarstwie współczesnem w ogóle a w polskiem w szczególności, w którychby