wadzona rodzajem próby w 5 podmiejskich ułusach... Składała się z naczelnika głównego i trzech asesorów obieralnych. Przetrwała lat 12 (od 1825 do 1838 r.) i zostawiła po sobie przyzwoite wspomnienie. Wilujscy jakuci prosili, aby u nich wprowadzono podobną, dumę“, ale wkrótce i jakucka „duma“ została zniesioną z rozkazu generał gubernatora Wschodniej Syberyi, na zasadzie, że jakuci nigdy nie mieli wspólnego naczelnika rodowego jak buryaci, że istnienie dumy stepowej w ludnem mieście Jakucku jest bezprawiem, że wybory naczelnika głównego wzbudzają zawiści wśród przedstawicieli rodowych, że utrzymanie dumy obciąża innorodców wydatkiem 47 rubli rocznie[1]. Od tej pory kontrola administracyjna nad samorządem jakuckim rozwijała się i wzrastała stopniowo aż do czasów obecnych. W 1891 r. rząd zaproponował jakutom zrównanie ich rodowych urządzeń z gminami i włościami reszty państwa, ale jakuci, z wyjątkiem Olokmińskich ułusów, odpowiedzieli zgodnie, aby zostawiono im nadal ich naslegi i rody.
Uwaga administracyi, zwrócona jest, rozumie się, głównie na prawidłowe ściąganie podatków. Zasady opodatkowania są do dziś dość niewyraźne. Jedni płacą od duszy regestrowej, drudzy — od roboczej; część podatków zwie się państwowymi część ziemskimi. Jakuci nie rozróżniają tych szczegółów; podatki postaremu nazywają „drogą cesarską“ (yrachtagi suotą) a opłaty na utrzymanie upraw, wydatki gospodarcze i t. d. „daniną ułusną“ (ułus ölbügä). Po otrzymaniu z głównego Zarządu budżetu z wykazem sum należnych z ułusów i naslegów, „uprawy“ zwołują zebranie ułusu, przedstawiają rozkład podatków, doliczają doń wydatki własne i po zatwierdzeniu przez ich naczelników i książąt, rozsyłają oddzielne wykazy do naslegów; te znów doliczają własne wydatki, dzielą ogólną sumę między rodami, oznaczają wysokość wypłaty każdej „klasy“ i oznaczają ostateczny termin wypłaty. Dziesiętnicy zaczynają niezwłocznie zbierać pieniądze. Nasleżny „książę“ odwozi zebraną sumę do miasta, wprost do kasy skarbowej, zkąd dostaje kwit odpowiedni. W ten sposób oznaczenie i ściąganie podatków jest rozdzielone w zasadzie i służy ku wzajemnej kontroli[2]
- ↑ D. Pawlinow. Akta № 13 Jaknckiego statycznego komitetu „Prawo majątkowe jakutów“.
- ↑ Pawlinów podaje rozmiary opodatkowania rozmaitych okręgów: w Jakuckim na duszę regestrową przypada — 1,40 kop. w Olokmińskim — 1,33 kop., w Wilujskim — 1,60 kop. w Wierchoj. — 1,58 kop., w Kołym. 1,22 kop.
Podatki ułusu Męgeńskiego w 1890 r.Dusz regestrowych liczy się 8,213.
Jasaku z duszy roboczej.......... — rub. 90 kop. Państwowych podatków z duszy regestrowej.. — „ 12 „ Gubernialnych............. — „ 38 „ Ziemskich............... — „ 29 „ Do kapitałów gminnych.......... — „ 3 „ Kościelnych z duszy regestrowej....... — „ 26 „ Do kapitałów państwowych z duszy robotniczej. — „ 5 „ 2 rub. 03 kop. ułusnych.... — „ 89¾ „ razem na duszę.... 2 rub. 92¾ kop. Wydatki ułusuPensye dziesiętników.... 582 rub. 25 kop. Pomocnik stróża...... 246 „ 39 „ Pisarek......... 120 „ — „ Utrzymanie 15 chłopców... 910 „ — „ Pisarze nasleżni...... 610 „ 63 „ Pensye kaprali nasleżnych.. 705 „ 16 „ Podwody......... 2600 „ — „ Deportowani....... 1600 „ — „ razem... 7374 rub. 43 kop.
