Strona:Wacław Sieroszewski - Z fali na falę.djvu/267

Jednocześnie ruch ten był prawie zawsze reformatorski w znaczeniu społecznem. Tu gnieździli się „Czciciele Boga“, którzy z „Bractwem Nieba i Ziemi“ oraz „Związkiem Trójcy“ wywołali powstanie tajpingów, oderwali od Chin północnych ogromną połać kraju i założyli w 1852 roku osobne państwo ze stolicą w Nankinie, z własnym cesarzem, którym obrano przywódcę rewolucjonistów, reformatora Chuń-siuń-ciuena. Ten obiecał wydźwignąć Chiny z niewoli biurokratycznej, zaprowadzić sprawiedliwe i ludzkie prawa, samorząd, reformę podatkową i ziemską, lecz nie zdołał spełnić przyrzeczeń, po części dlatego, że przewrót związany był jednocześnie z reakcyjnem dążeniem części ludowych mas, które żądały wprowadzenia przeżytych już obyczajów, urządzeń, oraz zamknięcia i odgrodzenia Chin przed całym światem, a po części dlatego, że Anglja i Francja, broniąc swojego handlu i swoich wpływów, poparły zbrojną ręką dynastję mandżurską, nie dopuściły do reform, stłumiły ruch i obaliły rząd rewolucyjny. W każdym razie istniało państwo tajpingów nieomal lat dziesięć i pozostawiło nigdy nie gasnące zarzewie. Ogniskiem jego zawsze był Nankin, ostoja naukowej i politycznej myśli Chin południowych.
 Do jakiego stopnia myśl ta złączona była zawsze z legendą dynastji Miń, świadczy choćby następujący drobny przypadek. Istnieje w Rosji rodzina hrabiów K., pochodząca jakoby w pro-