skoro z jednej strony, tj. od północy, ma za sąsiada zamek Orawski, a z drugiej od południa zamek w Górnym Kubinie, z którego pozostały ślady. Położenie tedy owej wsi między grodami, nadało jej nazwę Międzyhradnego.
Podanie czasem plączące się na naszem Podhalu o założeniu zamku Orawskiego przez Templaryuszów[1], nie ma za sobą prawdopodobieństwa, bo gdzie tylko ci rycerze przebywali, ślady po sobie w historyi zostawili, a tu nawet cienia ich bytności nikt nie odszukał.
Jako twierdza nadgraniczna, był zamek Orawski własnością królewską, i w miarę, jak władza króla upadała we Węgrzech, zamek ów przechodził w ręce prywatnych właścicieli, a skoro tylko jej urok się podnosił, orawska strażnica wracała w posiadanie króla.
Pierwszy dokument historyczny w tej materyi znaleźli Węgrzy w zbiorze Balaszów, który mówi, że w roku 1267 należał zamek Orawski do Piotra nadżupana i do braci jego, Othouch i Mikou, synów Detrego, przodków rodziny Balaszów. Ów Detre w dokumencie z roku 1229, figuruje jako prokurator Zwoleński (Procurator de Zolum), mógł tedy w darowiźnie od króla Andrzeja II, dostać zamek, w tem samem żupaństwie położony. Trzeba tu dodać, że Orawskiego żupaństwa nie było do w. XIV; ziemie jego należały częścią do Zwoleńskiego, częścią do Liptowskiego żupaństwa. Król Bela IV, uznając ważność zamku Orawskiego, odebrał go z rąk Balaszów, wynagradzając ich trzema zamkami w komitacie Trenczyńskim i poddał pod zarząd żupana Zwoleńskiego.
Podczas bezkrólewia po wygaśnięciu dynastyi Arpadów, zamek Orawski należał do mistrza Doncha (co ma znaczyć Tomasza), który stanąwszy po stronie Karola Roberta w wojnie o sukcesyą tronu węgierskiego, wraz z bratem swoim i ojcem, walczył mężnie w jego obronie i zato dostał wśród innych dóbr Orawę; lecz w roku 1320 zapragnął Karol I, przy porządkowaniu własności królewskiej, pozyskać napowrót zamek Orawski i zamienił go u owego mistrza Tomasza za dwa inne zamki.
- ↑ Zakon rycerski Templaryuszów powstał r. 1119, a r. 1314, został zniesionym bullą papieża Klemensa V-go. Wprzód ich wytępił król francuski Filip, aby sobie przywłaszczyć ich majątek. Spalić on kazał na stosie r. 1310, mistrza Templaryuszów i braci, jakich mu się udało pochwycić.
