Strona:Wawrzyniec Benzelstjerna-Engeström - Maksymilian Jackowski.pdf/19

ważnej liczby dzielnych mołojców, nie ważono się bronić i walki poczynać. Wyprawa udała się z Bożą pomocą świetnie, powrócono szczęśliwie do domu i gromada od dostarczenia rekrutów ocaloną została. Stało się zadość rozkazom władzy, zbiegłych hajdamaków oddano w rekruty, ale smutna ta wyprawa i wstrętne stosunki tego rodzaju, uczyniły na Jackowskim deprymujące wrażenie i zrozumiał, że wobec takich opłakanych stosunków życie dla niego staje się niemożebnem, że drugiej tego rodzaju wyprawy jużby się nie podjął. Od tej chwili zdecydował się uregulować interesa i opuścić kraj, tak hojnie przez Boga obdarzony, ziemię, która sowicie pracę jego nagradzała, ale w której brakło mu swobody moralnej i chrześcijańskiego spokoju. Nie od razu jednakże mógł w rodzinne strony wyruszyć; nastały burze wojenne, które w 1848 r. wstrząsnęły Europą, zawrzała rewolucya w Austryi i niepokoje w Prusach, a rząd rosyjski zniewolony był ogłosić prawo wojenne we wszystkich krajach granicznych i niedozwolił wydawania paszportu cudzoziemcom aż do czasu uspokojenia. W tym czasie robiono Jackowskiemu propozycye bardzo korzystnych transakcyi, lecz myśl wyższa pracowania dla dobra ogółu pod osłoną wywalczonej w Prusach 1848 r. konstytucyi, wzięła górę nad widokami osobistej karyery majątkowej a zapaliła umysł i serce do przewodnej idei pracowania wśród swoich dla swoich, wśród ludu, który dzieckiem ukochał i dla ziemi rodzinnej, która go piastowała. Skoro tylko mógł paszport uzyskać, zrzekł się korzystnej dzierżawy, a opuszczając złotodajne Podole, w r. 1850 do Wielkopolski powrócił. Nie rozglądając się długo, nabył majątek Pomarzanowice pod Pobiedziskami i zaczął na własnym zagonie pracować. Ledwo swój zagon podorał, wstąpił już w upragnione życie publiczne. W r. 1851 należał do założycieli Towarzystwa rolniczego na powiaty średzki, gnieźnieński i wrzesiński, których był współpracownikiem, członkiem dyrekcyi a następnie prezesem. Kiedy w ślad po założeniu Towarzystwa rolniczego w Wrześni powstało ośm nowych towarzystw rolniczych powiatowych, uznano konieczną potrzebę łączności, któraby zcentralizowała luźną dotąd pracę, a nadała jej jednolity kierunek. Wyrazem tej łączności było powstałe w 1861 r. Centralne Towarzystwo rolnicze,