Strona:Wawrzyniec Benzelstjerna-Engeström - Maksymilian Jackowski.pdf/21

cześnie objął wspólnie z Wolniewiczem redakcyą „Ziemianina” miesięcznika, będącego organem Towarzystwa rolniczego i zasilał to pismo rozmaitymi artykułami rolniczymi i ekonomicznymi. W r. 1869 wydał cenną, a praktyczną broszurę pod tytułem: „Wskazówki dla kupujących i sprzedających posiadłości ziemskie”. Chociaż Jackowski był przedewszystkiem rolnictwu oddany i zawodowo w ziemi pracował, nie spuszczał on nigdy oka z spraw ogólno-społecznych, dotyczących dobra i rozwoju społeczeństwa swojego. Rozumiał bardzo dobrze, że rolnictwo samo przez się człowieczeństwa nie zbawi, chociaż jest jednym z głównych czynników praktycznej egzystencyi narodu; — odczuł to i zrozumiał całą duszą i sercem, że dla zapewnienia i utrzymania bytu narodowego, co przedewszystkiem jest pierwszorzędnem zadaniem społeczeństwa, kardynalnym warunkiem bytu jest poznanie i ocenienie sił własnych, wzmacnianie ich przez pracę, a kontrolowanie jej przez opinię publiczną. Aby się w tym kierunku ogółowi przysłużyć, napisał w r. 1870 broszurę pod tytułem: „Rzut oka na nasze zasady, sprawy i potrzeby.” Publikacya ta zrobiła niebawem wrażenie i ogólnie uznaną została. Zachęcony życzliwym przyjęciem, napisał następnie obszerniejsze dzieło: „Ułomności nasze narodowe i społeczne, oraz środki ku zaradzeniu tymże.” Głównym środkiem miała być wedle Jackowskiego, organizacya społeczne, nadająca rozumny a spokojny kierunek sprawom narodowym i pracy miejscowej, w duchu czystym, a zdrowym, organizacya pracy i myśli, na których straży stałaby niezłomnie i ogólnie uznana opinia publiczna.

 W rozbitem na stronnictwa społeczeństwie zanikała podówczas myśl zdrowa wśród osobistych ambicyi i niesfornej niezgody. Z powodu 100 letniej rocznicy oderwania Prus książęcych od Rzeczypospolitej polskiej, uroczystości obchodzonej w r. 1872 w Malborgu, napisał Jackowski w niemieckim języku broszurę „Jubelgabe,” „ein Beitrag zu dem Marienburger Jubileumfeste.” Złudny i niewinny na pozór tytuł osłaniał ostrą krytykę tyrańskich rządów krzyżackich, opartą na niezbitych dowodach historycznych. Broszura ta znamienita, pozostanie jednem z najpiękniejszych wspomnień pracy