Strona:Wawrzyniec Benzelstjerna-Engeström - Maksymilian Jackowski.pdf/69

 Wprawdzie z radością w sercu zaznaczyć winienem, iż od pewnego czasu, mianowicie od czasu błogiego działania Kółek naszych rolniczych, spostrzegać się daje stosunkowo znaczniejszy postęp w prowadzeniu gospodarstw naszych, mianowicie co do uprawy ziemi, a tem samem, lepszy przykład dawany bywa synom w prowadzeniu gospodarstwa przez ojców; jednakowoż, do osiągnięcia tej idei, do której dążyć nam należy, jeszcze my daleko. Dziś wśród tak fatalnych okoliczności, ażeby gospodarz potrafił utrzymać swoją ojcowiznę, tę ziemię naszą w swych rękach, musi koniecznie więcej myśleć, przemyśliwać, próbować, doświadczać, ażeby z każdej gałęzi przemysłu rolnego, jak najwięcej umiał zyskiwać; bo przy powiększonym rozchodzie trzeba powiększyć dochód, a do tego koniecznie potrzebna większa, gruntowa znajomość rzeczy. A zatem synowie gospodarscy, którzy przeznaczeni są do odziedziczenia tej ziemi naszej, powinno od młodości być wychowywani tak, ażeby zrozumieli potrzebę nowego, postępowego, poprawniejszego gospodarowania. Powinni doskonalić i kształcić się w rolnictwie, jako przyszłym swym zawodzie — zapoznawać, zaznajamiać się z wszelkimi stosunkami, z rolnictwem jakąkolwiek mającymi styczność. Powinni starać się gruntownie poznać każdą gałąź przemysłu rolnego, by potem z niej odpowiednio umieli korzystać; jednem słowem kształcić się tak, aby czas i pracę w gospodarstwie rozumnie umieli zastosować.
 Pierwszym głównym warunkiem, pierwszym krokiem na tej drodze ku wydoskonaleniu synów włościańskich na zdatnych gospodarzy rolników jest oświata.
 Nie zaczynam ja tu zaraz od wyższych szkół, od wyższych zakładów naukowo-fachowych z którychby wyszli jako uczeni agronomi, lecz chcę ja tu najpierw uwagę zwrócić na to, jak to czytanie dobrych książek i pism, uczęszczanie wraz z ojcem o ile możności regularnie, na zebrania Kółek rolniczych, jest w wysokim stopniu bardzo dobrem źródłem, z którego synowie włościańscy mogą i powinni czerpać zasoby zdrowego rozumu, potrzebnego im w przyszłem życiu. Toż dzięki Bogu dzisiaj nie trudno o dobre, pożyteczne książki i pisma, gdyż mamy nietylko po miastach i miasteczkach, ale nawet w znaczniejszych wsiach pozakładane czytelnie ludowe; zresztą książek dostarczą chętnie biblioteki Kółek rolniczych. Tylko dobrej woli i chęci kształcenia się potrzeba. Przez takie czytywanie książek i pism dobrych wiele dobrego się zyskuje, i to nietylko moralnie, ale materyalnie się korzysta, unikając okazyi do złego, gościńca i wszelkich pohulanek, próżnowania, gry w karty i innych złych nałogów, a nawyknie się do lepszych obyczajów, pozna i pokocha co dobre, co piękne, co wzniosłe i szlachetne. Nauczy się wiele pożytecznych rzeczy, nauczy