Strona:Wielki świat Capowic - Koroniarz w Galicyi.djvu/74

nie wahał się często zasięgnąć jego rady, ale gorliwość jego pod pewnym względem zostawiała wiele do życzenia, i rubryka Anmerkung w listach jego konduity zawierała zawsze uwagę: nicht verlässlich, albo bedenklich. Przez sześcioletni przeciąg służby, pan Schreyer nie odkrył ani jednego spisku, nie doniósł ani o jednym fakcie, któryby mógł posłużyć do wykrycia podziemnych nurtowań der polnischen Umsturzpartei, tak rozgałęzionej n. p. w powiecie Capowickim. Stary pan Papinkowski mógłby był stać w bezpośrednim związku z Garibaldim, pan Kuderkiewicz mógłby był organizować całe pułki powstańców w Głęboczyskach, a pan Schreyer — zdaniem pana forsztehera Precliczka — byłby się tego wcale nie domyślił. Wprawdzie pan Papinkowski oprócz przenocowania kilku zaburzycieli spokoju publicznego, nie miał innej nielojalności na swojem sumieniu; wprawdzie pan Kalasanty Capowicki uważał całe powstanie z roku 1863 tylko za rzecz, przedsięwziętą w celu wyduszenia pieniędzy od szlachty, a nawet pan Kuderkiewicz, najniebezpieczniejszy agitator w całym powiecie, należał do rzędu tych ludzi, co umieją „podporządkować wszystkie inne interesa“ interesom c. k. monarchii i tylko z powołaniem się na odnośne paragrafy c. k. konstytucyi wyznają głośno przy uroczystych okazyach, że są Polakami — ale to nic nie stanowiło, bo w tym kraju revolutionäre Umtriebe rosną same z siebie jak trawa na łąkach, i nigdy nie można wiedzieć, czy najlojalniejszy na pozór człowiek nie zasługuje właściwie na 20 lat fortecy, tak jak odwrotnie, nie można być pewnym, czy największy i najczerwieńszy radykał nie dostanie kiedy jakiego orderu. Gorliwy urzędnik powinien tedy być zawsze ostrożnym i czujnym, jak twierdził pan Precliczek, powinien wypełniać nietylko rozkazy władz wyższych, ale odgadywać ich myśli i życzenia. Dlatego też, ponieważ pan Precliczek mniemał, że życzeniem władz wyższych jest trzymać całą Umsturzpartei w więzieniu śledczem, dostarczał ile możności jak najwięcej materyału do śledztw politycznych różnego rodzaju. Przy wyborach do sejmu nie potrzebował on wskazówki z góry, by wiedzieć, że panuje tam życzenie, ażeby