Strona:Wiktor Hugo - Człowiek śmiechu (wyd.1928) T.1-2.djvu/24

Ta strona została przepisana.

konikiem, służącym do perory — był to rodzaj trybuny — z tyłu zaś drzwi całkowicie z drzewa, posiadające tylko okienko. Trzystopniowe schodki, wykręcające się na zawiasie, ułatwiały wejście tam tędy do budy, doskonale zamykającej się na noc na zasuwy i wrzeciądze. Niemało na tę budę padło deszczu i śniegu; była kiedyś malowana, ale niktby już dziś nie zgadł na jaką barwę; zmiany bowiem pór roku bywają tem dla kolasek, czem zmiany dynastyczne dla dworzan. Zewnątrz, z przodu, na desce, mającej kształt wystawy, czytać było można niegdyś napis głoskami czarnemi na tle białem, które się powoli pospływały i pozacierały:
„Złoto traci rocznie w obiegu czternastą setną część swojej objętości; nazywać to można tarciem, jak u ryb; z czego wypada, że na czternaście setek miljonów złota, będącego w ruchu na całej kuli ziemskiej, przepada rocznie miljon. Ten miljon złota ściera się na pył, ulatuje, pływa w powietrzu, staje się atomem, wciągany jest z oddechem, nadaje miarę, wagę, stosunek, obładowywa sumienia i kojarzy się z duszami bogaczy, których czyni wyniosłymi, i z duszami biednych, w które wlewa dzikość ponurą“.
Napis ten, pozacierany i pozamazywany przez deszcze i przez baczną rękę Opatrzności, na szczęście już był nieczytelny; przypuszczać bowiem należy, że aforyzm ten o wdychaniu złota, w połowie zagadkowy, w połowie przejrzysty, nie całkiem byłby przypadł do smaku szeryfom, sędziom, marszałkom i tym podobnym osobom, miewającym stosunki z kodeksem. Prawodawstwo angielskie nie lubiło żartów w onych czasach; nic nie było łatwiejszego jak stać się winnym czegokolwiek. Urzędnicy chętnie okazywali się srogimi przez poszanowanie tradycji, okrucieństwo zaś było na porządku dziennym. Roiło się od sędziów śledczych; sławny Jeffrys rozrodził się był, jak piasek w morzu.

III

W środku budy były dwa inne napisy. Nad skrzynią, na ścianie z desek bielonych wapnem, można było przeczytać, co następuje, pisane ręcznie atramentem: „Jedyne rzeczy które należy wiedzieć.