Strona:Wiktor Hugo - Człowiek śmiechu (wyd.1928) T.3-4.djvu/249

zatrzymują sobie zwierzchnictwo. „Ile zdarzy się, że który z gminu ośmieli się wyrazić niekorzystnie o Izbie lordów, wzywa się go przed kratki dla otrzymania napomnienia a nieraz skazuje na wieżę“. Takie same rozróżnienie w oddawaniu głosów. W Izbie lordów głosuje się pojedynczo poczynając od ostatniego barona, zwanego „najmłodszym“. Każdy par wezwany odpowiada „Zadowolony“ lub „Niezadowolony“. W izbie gmin głosują wszyscy razem, Tak lub Nie gromadnie. Gminy oskarżają, parowie sądzą. Parowie, gardząc cyframi, przekazują gminom, które to wyzyskują, nadzór nad izbą skarbową zwaną „szachownicą“, według jednych, z powodu kratkowanego kobierca stołowego, według innej wersji dla szuflad starej szafy, w której za żelazną kratą przechowywano skarb królów Anglji. Rejestr roczny „Year book“ pochodzi z końca wieku trzynastego. W wojnie dwóch róż daje się odczuć przewaga lordów, to po stronie Johna de Gaunt, księcia Lancasteru, to znów po stronie Edmunda, księcia Yorku. Wat-Tyler, Lollardowie, Warwick, wytwórca królów, cała ta anarchj-amatka, z której narodzi się wyzwolenie, ma swój punkt oparcia jawny, czy ukryty, w feodalizmie angielskim. Lordowie zazdroszczą celowo tronowi; kto zazdrości, ten pilnie baczy; ukracają królewskie prawo zapoczątkowywania wniosków, ograniczają sprawy zdrady głównej, wywołują fałszywych Ryszardów przeciwko Henrykowi IV, obwołują się arbitrami, rozstrzygają sprawę trzech koron pomiędzy księciem Yorku i Małgorzatą Andegaweńską i w potrzebie zbierają wojska i staczają walki, w Shrewsbury, Tewkesbury, Saint Alban, czasem zwycięskie, czasem przegrane. Już w trzynastym wieku wygrali bitwę pod Lewes, wypędzili czterech braci króla, bękartów Izabelli i księcia de la Marche, którzy wszyscy czterej byli lichwiarzami, wyzyskującymi chrześcijan za pomocą żydów; poczęści książęta, poczęści szachraje, rzecz dość często później napotykana, w owych czasach w złej była sławie. Aż po wiek piętnasty książę normandzki uwidoczniał się w królu Anglji, i akty parlamentu spisywane były po francusku. Od czasu Henryka VII z woli lordów są wydawane po angielsku. Anglja,