Strona:Wiktor Hugo - Katedra Najświętszéj Panny Paryzkiéj.djvu/159

 — W alchemii.
 Coictier aż podskoczył.
 — Ależ oczywiście — zawołał — alchemia ma swoją racyę, ale po cóż, don Klaudyuszu, złorzeczyć medycynie i astrologii?
 — Nicość, wasza nauka o człowieku! Nicość, wasza nauka o niebie! — powiedział archidyakon stanowczo.
 — To tyle, co jedném dmuchnięciem zmieść Epidaurus i Chaldeę — odciął się Coctier drwiąco.
 — Posłuchaj-no mnie waszmość, panie Jakóbie. To ci mówię w najlepszéj wierze. Nie jestem ja, wiesz, lekarzem króla, i Najjaśniejszy Pan nie powierzał mi Dedalowego ogrodu dla postrzeżeń konstelacyjnych... Nie gniewaj się, chciéj wysłuchać. Jaką, pytam, prawdę żywotną wyciągnęliście już nie z medycyny, która jest sztuką zanadto niedorzeczną, lecz z astrologii saméj? Czy przymioty „bustrefedonu“ prostopadłego, czy może cudowne własności liczby ziruph, lub takież własności liczby zephirod?
 — A sympatyczna siła „kluczykowéj kostki“? — zawołał Coictier — a kabalistyka cała ztąd wypływająca?
 — Błąd, mości doktorze! żadna z waszych formuł gruntu rzeczywistości nie dościga. Alchemia tymczasem, ona, zadziwiające poczyniła odkrycia. Zdołasz-li zaprzeczyć wypadkom jak następujące? Lód zamknięty w ziemi przez lat tysiąc przekształca się w kryształ skalny. Ołów jest praszczurem wszystkich metalów; złoto bowiem nie jest metalem, złoto jest światłem. Owóż, ołów potrzebuje zaledwo czterech okresów po dwa wieki każdy, by przejść stopniowo z ołowiu w stan arszeniku czerwonego, z arszeniku czerwonego w cynę, z cyny w srebro. Azaliż to nie fakta? Ale wierzyć w „kluczyk“, w prostopadłość promienistą i w gwiazdy, rzecz to niemniéj śmieszna, jak wierzyć z mieszkańcami Wielkiego-Kataju, że wilga przeradza się w kreta, a ziarnko zboża w rybę cyprinowego rodzaju.
 — Badałem hermetykę — przerwał Coictier — i utrzymuję...
 Nie pozwolił mu dokończyć rozpędzony archidyakon.
 — Ja zaś — mówił — badałem medycynę, astrologię i hermetykę. Oto w czém prawda (i to mówiąc, wziął z półki flaszkę napełnioną proszkiem, o którym wspomnieliśmy wyżéj), w tém jedynie światło! Hipokrates złudzenie, Urania sen; Hermes, oto jest myśl. Złoto to słońce; robić złoto, to tyle co być Bogiem. W tém jedyna nauka. Zgłębiłem — powiadam wam — medycynę; zgłębiłem astrologię: nicość, nicość. Ciało ludzkie, ciemnością; gwiazdy, ciemnością.
 I zasunął się we swe krzesło w postawie potężnéj i natchnionéj. Sodalis Tourangeau śledził za nim w milczeniu. Coictier usiłował poddrwiwać, ruszał nieznacznie ramionami, i powtarzał z cicha: