Strona:Wilhelm Bogusławski - Wizerunek czynności i zasług Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.pdf/6

Towarzystwa wykluczone zostały. Źródłem dochodów miały być opłaty przez członków czynnych, jednorazowo 1200 złp., albo przez lat sześć po 200 złp., albo corocznie po 24 złp., tudzież dobrowolne dary i dochód ze sprzedaży dzieł, nakładem Towarzystwa wydanych.
 W czerwcu r. 1857 zgodne głosy członków powołały na godność prezesa zarządu Towarzystwa hr. Augusta Cieszkowskiego, a gdy mąż ten, z powodu wydalenia się z kraju, urząd złożył, hr. Tytusa Działyńskiego — na wiceprezesa ks. dziekana Malinowskiego, na redaktora Władysława Niegolewskiego, na podskarbiego hr. Heliodora Skórzewskiego, a po jego śmierci dr. Teofila Mateckiego, na sekretarza Leona Wagnera. Prezesostwo honorowe i opiekę nad Towarzystwem przyjął arcypasterz gnieźnieński i poznański ks. dr. Leon Przyłuski.
 Na samym początku istnienia swego Towarzystwo napotkało zewnętrzne przeszkody, które tamowały i niszczyły najgorliwsze starania koło wewnętrznego uorganizowania i rozwoju jego. Kilku nauczycieli poznańskich, mając zamiar podzielenia prac Towarzystwa, udało się do swej władzy z zapytaniem, czyliby przeciw przystąpieniu ich do Towarzystwa nie zachodziła przeszkoda? Regencya poznańska, rozpatrzywszy ustawy Towarzystwa i nie znalazłszy w nich nic, coby się sprzeciwiało prawom krajowym, objawiła wszakże zdanie, ażeby nauczyciele publiczni wstrzymywali się od udziału i przystępowania do Towarzystwa. Zdanie to regencyi pozbawiło Towarzystwo najliczniejszego i głównego zastępu pracowników i podważyło istnienie jego na samym wstępie. Oceniając doniosłość przeszkody, zarząd Towarzystwa w lutym 1858 r., polecił prezesowi swemu, Tytusowi Działyńskiemu, udać się osobiście do Berlina, w celu usunięcia przeszkody, ze strony regencyi postawionej. Ażeby zaś uchronić nauczycieli gimnazyalnych od możliwych szkodliwych skutków, wykreślił z liczby członków tych z pomiędzy nich, którzy dawniej przystąpili, w nadziei, że stojące im na przeszkodzie trudności uchylone zostaną.
 Sprawa ta zaciągnęła się na długo, a tymczasem zarząd nie ustawał w pracy nad wewnętrznem urządzeniem. W d. 5 lipca r. 1857 postanowiono utworzyć dwa wydziały: nauk historyczno-moralnych i nauk przyrodniczych.
 Postanowiono wydawać Roczniki w miarę dostarczonych prac i ogłaszać zadania konkursowe w miarę funduszów Towarzystwa. Wydział nauk historyczno-moralnych, wybrał 23 września r. 1857 na przewodniczącego swego Władysława Bentkowskiego, następnie Marcelego Mottego, a na sekretarza Maksymiliana Studniarskiego. Praca i zajęcia naukowe, podejmowane na posiedzeniach wydziału tego, dzieliły się na pięć kategoryi: a) rozprawy czytane przez członków, lub nadsyłane do oceny, celem umieszczenia ich w Rocznikach; b) odczytywanie ważnych, zwłaszcza rękopiśmiennych