Strona:Wilhelm Bogusławski - Wizerunek czynności i zasług Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.pdf/7

materyałów; c) prace komisyjne, które zarząd poruczył wydziałowi do wygotowania; d) sprawozdanie z wycieczek archeologicznych i c) wnioski, stawione przez członków wydziału.
 Wydział nauk przyrodniczych, w myśl Juliana Zaborowskiego i za poparciem dr. Gąsiorowskiego, zawiązał się 31 października 1857. Przewodniczącym wybrany został Felicyan Sypniewski, sekretarzem Stanisław Szenica. Przedmiotem zatrudnień wydziału tego były: a) rozprawy naukowe lub ustne wykłady z dziedziny nauk przyrodniczych, b) wnioski i prace komisyjne, odnoszące się szczególnie do praktycznego znaczenia i wpływu nauk przyrodniczych na rolnictwo i gospodarstwo krajowe, c) ustne rozprawy nad przeczytany lub przedstawionym przedmiotem naukowym, w części dla bliższego i wszechstronniejszego wyjaśnienia tegoż, w części dla wzajemnego kształcenia się członków w przyswojeniu terminologii rodzimej, nieużywanej wcale po zakładach naukowych poznańskich.
 Każdy z wzmiankowanych wydziałów odbywał posiedzenia z kolei co dwa tygodnie w lokalu Towarzystwa, w bibliotece Raczyńskich.
 Osobno zaś wyznaczonej komisyi wydziału historycznego poruczono zająć się opracowaniem opisu W. Ks. Poznańskiego pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym i w tym celu nietylko zgromadzić wszystko, co w tym przedmiocie ogłoszono drukiem, lecz zebrać na miejscu szczegółowe wiadomości o każdej, choćby najmniejszej osadzie. Inna komisya, z obu wydziałów wysadzona, wygotowała programat w przedmiocie ogłoszenia zadań konkursowych w dwóch kierunkach: ściśle naukowym i elementarnym. Na czele zadań konkursowych postawiono temat: «Historya włościan i stosunków ekonomicznych w dawej Polsce», za którego rozwiązanie hr. August Cieszkowski wyznaczył nagrodę 6000 złp., z własnych funduszów.
 Cztery pierwsze istnienia Towarzystwa (1857—1860) nacechowane są niezmordowaną czynnością członków jego. Jedni pracowali na posiedzeniach wydziałów, inni przygotowywali referaty naukowe, a tym czasem zamianowane przez zarząd komisye zwiedzały okolice W. Księstwa, badając pomniki i starożytności miejscowe. Prac tych komisyi nie możemy tu wyszczególniać, zauważymy jednak, że komisya, złożona z biskupa Stefanowicza, prałata Brzezińskiego, radcy Bażyńskiego, dr. Gąsiorowskiego i Wolniewicza, ocaliła od zupełnego zniszczenia najpiękniejszą być może świątynię w ks. Poznańskiem, mianowicie kościół Panny Maryi, na wyniosłości naprzeciw katedry poznańskiej położony. Arcybiskup Przyłuski, przychyliwszy się do tej sprawy, nie tylko znacznym funduszem, lecz i osobistą pieczą nad przedsięwzięciem pomógł znakomicie do wykonania restauracyi tej starożytnej świątyni.